Senat przyjmuje pakiet ustaw. Od budżetu po CBAM, akcyzę za alkohol, Fundusz Medyczny, zmiany w Karcie Nauczyciela

Lawina zmian od 2026 roku. Senat w jeden dzień przyjął bez poprawek serię kluczowych ustaw, które w najbliższych latach wpłyną na finanse publiczne, gospodarkę, system ochrony zdrowia, a także warunki pracy nauczycieli. Od budżetu na 2026 r., przez wyższą akcyzę na alkohol, po wdrożenie granicznego podatku węglowego. Ustawa okołobudżetowa na 2026 r. przyjęta bez zmian

Senat przyjął w czwartek ustawę okołobudżetową na rok 2026 bez wprowadzania poprawek. Za ustawą głosowało 62 senatorów, przeciw było 28.

Dokument zawiera zestaw szczegółowych rozwiązań związanych z realizacją przyszłorocznego budżetu, w tym m.in. podwyżki wynagrodzeń w spółkach Skarbu Państwa i jednostkach samorządowych , elastyczne zasady gospodarowania środkami budżetowymi czy regulacje dotyczące Krajowego Funduszu Drogowego.

Dokument porusza również kwestie związane z finansami publicznymi, wprowadzając elastyczność w dysponowaniu środkami budżetowymi w obliczu niepewności geopolitycznej oraz regulacje dotyczące Krajowego Funduszu Drogowego i finansowania rekompensat dla otwartych funduszy emerytalnych.

Ustawa umożliwia również przekazywanie skarbowych papierów wartościowych państwowym osobom prawnym, finansowanie inwestycji Kancelarii Prezydenta oraz zadań związanych z obronnością i przeciwdziałaniem klęskom żywiołowym.

Od 1 stycznia 2026 r. przewidziano także 3-procentowy wzrost wynagrodzeń początkujących nauczycieli oraz modyfikacje podstaw naliczania wynagrodzeń w wybranych podmiotach publicznych.

Przepisy przewidują także m.in. zmiany dotyczące Funduszu Reprywatyzacji .

Zgodnie z projektem budżetu na 2026 r., wydatki mają wynieść 918,9 mld zł, a deficyt sięgnie 271,7 mld zł. Dochody zaplanowano na poziomie 647,2 mld zł.

Wyższa akcyza na alkohol w latach 2026–2027

Senat przyjął również bez poprawek nowelizację ustawy o podatku akcyzowym, znacząco zwiększającą skalę podwyżek akcyzy na alkohol w latach 2026–2027. Stawki akcyzy wzrosną odpowiednio o 15 proc. w 2026 r. i o 10 proc. w 2027 r. – zamiast wcześniej planowanych po 5 proc. rocznie. Przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.

Ministerstwo Finansów szacuje, że zmiana zapewni ok. 1,96 mld zł dodatkowych wpływów do budżetu.

Za przyjęciem ustawy głosowało 62 senatorów, przeciwko było 28, żaden senator nie wstrzymał się od głosu. Teraz ustawa trafi do prezydenta.

CBAM – graniczny podatek węglowy wdrożony bez poprawek

Senatorowie poparli także ustawę wdrażającą CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) – unijny mechanizm granicznego podatku węglowego. Za głosowało 62 senatorów, przeciw 29.

Od 1 stycznia 2026 r. importerzy towarów z sektorów takich jak stal, aluminium, cement, energia elektryczna, nawozy czy wodór będą musieli posiadać status upoważnionego zgłaszającego.

CBAM ma wyrównywać koszty emisji CO₂ ponoszone przez europejskich producentów oraz importerów spoza UE. Rozliczenia odbywać się będą za pośrednictwem platformy Platformę Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC), a nadzór nad systemem przejmie Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE). Pierwsze rozliczenia importerów nastąpią w 2027 r. za rok 2026.

Według danych przedstawionych w Senacie wartość importu towarów objętych CBAM do Polski w 2023 r. wyniosła 40 mld zł. Resort klimatu podkreśla, że mechanizm ma pełnić funkcję „tarczy ochronnej” dla krajowego przemysłu.

Miliardy dla NFZ – zmiany w ustawie o Funduszu Medycznym

W trybie pilnym Senat przyjął także nowelizację ustawy o Funduszu Medycznym, pozwalającą przekazać Narodowemu Funduszowi Zdrowia dodatkowe 3,6 mld zł w 2025 r. Za ustawą głosowało 62 senatorów, 27 wstrzymało się od głosu, nikt nie był przeciw.

Jednocześnie ustawa zakłada, że w 2025 r. minister zdrowia nie przekaże do Funduszu Medycznego wcześniej planowanych 4 mld zł. W kolejnych latach limity wpłat zostaną narastająco zwiększane – maksymalnie do 7,7 mld zł w 2028 r. Obecne przepisy zakładają limit wpłat z budżetu państwa na maksymalnie 4,2 mld zł rocznie.

Nowelizacja jest odpowiedzią na narastające problemy finansowe NFZ, który sygnalizował brak nawet 14 mld zł na tegoroczne rozliczenia świadczeń. Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta Karola Nawrockiego. Jeśli zostanie podpisana, to jej przepisy wejdą w życie 15 grudnia 2025 r.

Jednogłośne poparcie dla zmian w Karcie nauczyciela

Kolejną z przyjętych ustaw była nowelizacja Karty nauczyciela, dotycząca rozliczania godzin ponadwymiarowych. Senat poparł ją jednogłośnie – 91 głosami.

Nowe przepisy zagwarantują nauczycielom wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, jeśli zajęcia nie odbyły się z przyczyn od nich niezależnych – np. z powodu wycieczki klasy lub nieobecności ucznia na zajęciach indywidualnych. Ustawa będzie obowiązywać od 1 stycznia 2026 r., a wyrównania za okres od września do grudnia 2025 r. mają zostać wypłacone do czerwca 2026 r.

Zmiana jest odpowiedzią na liczne protesty nauczycieli oraz apel ZNP po wprowadzeniu tzw. dużej nowelizacji Karty nauczyciela.