Cicha rewolucja w innowacjach. Choć w powszechnej świadomości innowacje kojarzą się przede wszystkim z dużymi metropoliami, najnowsze dane Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej (JRC) pokazują, że właśnie na europejskich obszarach wiejskich zaczyna tętnić przedsiębiorcza energia. To tam, gdzie dotąd widziano głównie rolnictwo, rodzą się startupy, klastery rozwoju i sieci współpracy, które coraz częściej przewyższają dynamiką nawet duże miasta. Lokalny potencjał ponad ogólne statystykiW 2024 roku aż 76 proc. unijnych startupów działało w miastach, natomiast jedynie 6 proc. na obszarach wiejskich.Mimo to dane JRC podkreślają istnienie regionów, które znacząco wyróżniają się na tym tle. Val-d’Oise we Francji, Alb-Donau-Kreis w Niemczech czy włoska prowincja Imperia notują udział nowych firm zdecydowanie wyższy, niż sugerowałaby skala ich populacji czy lokalnych rynków.Jak zauważają autorzy raportu, „pokazuje to, jak regiony wiejskie mogą wspierać innowacyjną działalność przy odpowiednich warunkach lokalnych”. Czytaj także: Groźne pestycydy na owocach. Zwykłe mycie to za małoBranże przyszłości rozwijają się także poza miastamiChoć silną pozycję na wsi utrzymuje sektor agri-food, to nie jest on jedynym kierunkiem rozwoju.Obszary wiejskie coraz częściej stają się miejscem rozwoju transportu, energetyki oraz zaawansowanych technologii, takich jak robotyka czy półprzewodniki. Warto podkreślić, że ponad 11 proc. wszystkich unijnych startupów działających w obszarze robotyki znajduje się właśnie na terenach wiejskich, co wyraźnie przekracza udział wsi w całym ekosystemie startupowym. Czytaj także: Kotlety i burgery roślinne mogą zniknąć ze sklepów. „Ryzyko pomyłki”Jämtland na czele. Dynamika zakładania firmW 2022 roku średni wskaźnik powstawania nowych przedsiębiorstw wyniósł 10,1 proc. w regionach miejskich oraz 8,7 proc. na wiejskich. Mimo to wiele obszarów wiejskich przekracza średnią unijną na poziomie 9,4 proc. Lääne-Eesti w Estonii osiągnął wynik 17 proc., Giurgiu w Rumunii – 16,2 proc., a łącznie aż 59 regionów wiejskich w Estonii, Rumunii, Węgrzech, Chorwacji, Polsce i Finlandii wykazało wskaźniki powyżej średniej unijnej.Największy wzrost odnotowano w szwedzkim regionie Jämtland, gdzie wskaźnik tworzenia firm wyniósł aż 21,2 proc. Raport JRC podkreśla, że tamtejsza „przedsiębiorcza dynamika wydaje się wynikać z kombinacji sprzyjających warunków lokalnych, w tym jednej z najgęstszych w Szwecji sieci centrów coworkingowych i edukacyjnych, dynamicznych klastrów, silnej kultury spółdzielczej, aktywnych lokalnych grup rozwojowych oraz inicjatyw wspierających uczenie się przez całe życie i rozwój kompetencji”.Czytaj także: Spór o legalność umowy UE – Mercosur. Europosłowie chcą opinii TSUEEuropejskie wsparcie dla innowacji na wsiW latach 2021–2024 Komisja Europejska przeznaczyła ponad 250 mln euro na ponad 60 projektów wspierających innowacje na obszarach wiejskich w ramach programu Horyzont Europa. Inwestycje te wpisują się w długoterminową wizję budowania do 2040 roku silniejszych, lepiej połączonych i prosperujących społeczności wiejskich.Eksperci JRC zwracają uwagę, że to rozwój kompetencji lokalnych, lepszy dostęp do finansowania, uproszczenie procedur oraz rozbudowa infrastruktury cyfrowej i transportowej będą kluczowymi czynnikami przyspieszającymi rozwój innowacyjnych ekosystemów.Czytaj także: Gra o miliardy i wpływy. Spór o kształt przyszłego budżetu UEWyzwania do rozwiązania i rola społeczności lokalnychPomimo pozytywnych trendów obszary wiejskie wciąż zmagają się z odpływem ludności, ograniczoną infrastrukturą i nierównym dostępem do systemów wsparcia. Krytycy wskazują, że polityki innowacyjne Unii Europejskiej nie zawsze uwzględniają różnice między regionami i ich zróżnicowane potrzeby. Dodatkowo projekt FLIARA dokumentuje 200 przykładów innowacyjnych praktyk prowadzonych przez kobiety, podkreślając, że ich potencjał nadal pozostaje w pełni niewykorzystany.European Startup Village Forum, koordynowane przez JRC, ma za zadanie pogłębiać wiedzę na temat tego, co napędza innowacje w wiejskiej Europie oraz wspierać współpracę decydentów, przedsiębiorców i społeczności lokalnych w budowaniu silnych i odpornych środowisk rozwojowych.Czytaj także: Większe dopłaty i elastyczniejsze przepisy. Nowe propozycje dla rolników