UE obserwuje świat z kosmosu. Unijne Centrum Satelitarne (SatCen) od ponad 30 lat wspiera misje Unii Europejskiej, monitoruje konflikty, katastrofy i zagrożenia na całym świecie – od wojny w Ukrainie po piratów u wybrzeży Somalii. Polska planuje teraz własne Centrum Operacji Satelitarnych, które ma wykorzystać krajowy potencjał technologiczny i wzmocnić bezpieczeństwo w Europie. Lokalizacja i początki działalnościSatCen znajduje się w bazie lotniczej Torrejón de Ardoz niedaleko Madrytu. Powstało w 1993 roku jako ośrodek satelitarny dla państw zachodniej części Unii Europejskiej. Od 2002 roku służy wszystkim krajom członkowskim.Analiza zobrazowań satelitarnych i lotniczychPodstawą pracy SatCen jest analiza zdjęć satelitarnych i lotniczych. Centrum wspiera prowadzenie polityki zagranicznej UE i ułatwia zrozumienie globalnych procesów. Eksperci z ośrodka dostarczają analizy wykorzystywane w sytuacjach kryzysowych, takich jak monitoring konfliktów, katastrof naturalnych i zdarzeń wywołanych przez człowieka. Czytaj także: Rosja atakuje Europę. Ważna deklaracja WaszyngtonuObserwacja wojny w UkrainiePo rosyjskiej agresji na Ukrainę w lutym 2022 roku SatCen jest intensywnie wykorzystywane do monitorowania działań wojennych. Informacje trafiają do instytucji UE w Brukseli oraz do stolic państw członkowskich.Wsparcie ewakuacji i działania w sytuacjach nagłychCentrum uczestniczy również w działaniach ewakuacyjnych. Po przejęciu władzy w Afganistanie przez talibów w 2021 roku SatCen przygotowało mapy referencyjne oraz mapy czasu reakcji, które pomogły w ewakuacji obywateli Unii Europejskiej.Mapy referencyjne zawierały najważniejsze elementy infrastruktury, takie jak sieć drogowa, węzły komunikacyjne, ambasady czy szpitale. Natomiast mapy czasu reakcji pokazywały, ile czasu potrzeba na dotarcie z wybranych punktów do strategicznych miejsc, np. z ambasad na lotnisko międzynarodowe.Czytaj także: Rosja buduje w Królewcu gigantyczne centrum wywiadu elektronicznegoMonitorowanie granicy polsko-białoruskiejW 2021 roku SatCen dostarczało dane dotyczące gromadzenia się ludzi na granicy polsko-białoruskiej, obserwując rozwój skupisk i powstawanie prowizorycznych obozowisk. W mroźnych warunkach wykorzystywano m.in. analizy termiczne.Obserwacje podczas pandemii COVID-19Centrum analizowało także zdjęcia z Chin po pierwszej fali COVID-19 na przełomie 2019 i 2020 roku. Dzięki temu możliwe było ukazanie zmian w infrastrukturze, w tym szybkiej budowy szpitali w Wuhan.Czytaj także: Rząd otworzy dwa przejścia z Białorusią jeszcze w listopadzieNamierzenie piratów u wybrzeży SomaliiW 2017 roku eksperci SatCen pomogli namierzyć somalijskich piratów, którzy porwali tankowiec Aris 13 przewożący paliwo z Dżibuti do Mogadiszu. Ponieważ piraci wyłączyli urządzenia lokalizacyjne, standardowe metody zawiodły. Unijna operacja Atlanta zwróciła się o pomoc do SatCen. Analiza zdjęć o bardzo wysokiej rozdzielczości pozwoliła odnaleźć statek w pobliżu portu w północno-wschodniej Somalii. Negocjacje podjęła lokalna starszyzna i straż przybrzeżna – statek zwrócono po czterech dniach bez zapłaty okupu.Ocena skutków eksplozji w Bejrucie i rola w programie CopernicusPo wybuchu saletry w porcie w Bejrucie w sierpniu 2020 roku SatCen pomogło ocenić skalę zniszczeń, które dotknęły nawet 300 tys. mieszkańców miasta.Od 2016 roku ośrodek odpowiada także za realizację unijnego programu obserwacji Ziemi Copernicus.Czytaj także: Zakaz wjazdu do Europy? UE rozważa radykalny krok wobec migrantówPlany utworzenia Centrum Operacji Satelitarnych w PolscePowstanie polskiego Centrum Operacji Satelitarnych zapowiedział premier Donald Tusk. Jak stwierdził, decyzja zapadła „po rozmowie na jednym z paneli podczas drugiego dnia konwencji KO”. Premier podkreślił: „Rozmawiamy o przyszłości, ale nie z głową w chmurach, tylko patrząc naprawdę odważnie w niebo i podejmując nawet decyzje".Zwrócił również uwagę, że dyskutowano o potrzebie stworzenia miejsca, które „będzie synergetyczne dla wszystkich, którzy (...) umieją wykorzystywać nasze możliwości satelitarne”.Według premiera Polska „ma genialnych ludzi” oraz „ma do dyspozycji także środki”, aby takie centrum mogło powstać jak najszybciej.Czytaj także: Nowa umowa Polski ze Szwecją. „Inwestycja w bezpieczeństwo całego regionu”