Rewolucja w funduszach spójności. Parlament Europejski zatwierdził reformę unijnych funduszy spójności i społecznych, która ma umożliwić państwom członkowskim i regionom lepsze reagowanie na współczesne wyzwania. W obliczu niestabilnej sytuacji międzynarodowej i nowych priorytetów politycznych, fundusze będą mogły być wykorzystywane w bardziej elastyczny sposób. Nowe obszary inwestycjiZmiany w polityce spójności i funduszach społecznych pozwolą państwom członkowskim oraz regionom kierować część środków na nowe cele. Należą do nich:• rozwój zdolności przemysłu obronnego i mobilności wojskowej,• zwiększanie odporności na niedobory wody (w tym zapewnienie dostępu do niej),• inwestycje w mieszkania dostępne cenowo i zrównoważone (posłowie PE wcześniej przyjęli raport wzywający do dodatkowych nakładów w tej dziedzinie),• proces dekarbonizacji,• rozwój infrastruktury energetycznej, w tym sieci przesyłowych i magazynowania,• wzmocnienie przygotowania cywilnego.W przypadku finansowania obronności i mobilności wojskowej priorytet będą miały inwestycje w infrastrukturę podwójnego zastosowania, czyli taką, która może służyć zarówno celom cywilnym, jak i wojskowym.Czytaj także: Miliardy na obronę Polski. Premier ogłasza zmiany w wydatkach Szybsze uruchamianie środkówAby przyspieszyć realizację nowych priorytetów, wprowadzono dodatkowe mechanizmy finansowe.Środki przesuwane na nowe cele w 2026 roku zostaną objęte jednorazową zaliczką w wysokości dodatkowych 20 proc. Poziom współfinansowania unijnego zostanie podniesiony o 10 punktów procentowych w stosunku do dotychczasowego, przy czym nie może on przekroczyć 100 proc.W ramach platformy „STEP” Unia Europejska zwiększy też inwestycje w strategiczne technologie.Czytaj także: Ruszyła budowa Tarczy Wschód. Pierwsze zdjęcie z granicy Wsparcie dla regionów przy wschodniej granicy UESzczególne wsparcie przewidziano dla regionów przy granicy z Rosją, Białorusią i Ukrainą, które znajdują się w wyjątkowej sytuacji geopolitycznej i mierzą się ze specyficznymi wyzwaniami bezpieczeństwa.Gdy władze zarządzające programami przesuną co najmniej 10 proc. środków na nowe priorytety, otrzymają dodatkowe 1,5 proc. zaliczki w stosunku do całościowego wsparcia z funduszy spójności.W przypadku regionów przygranicznych na wschodzie Unii Europejskiej wsparcie to wzrośnie aż do 9,5 proc. Czytaj także: Obrona Europy to inwestycja, nie koszt. Mocne przesłanie z Konferencji MiędzyparlamentarnejOchrona MŚP i sprawiedliwa dystrybucja środkówReforma podkreśla, że polityka spójności ma w dalszym ciągu koncentrować się na wspieraniu małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz regionów o słabszym poziomie rozwoju.Duże przedsiębiorstwa będą mogły uzyskać wsparcie na inwestycje w technologie, obronność czy dekarbonizację tylko w regionach, gdzie PKB per capita jest niższe od średniej unijnej.Priorytetem pozostają jednak inwestycje w MŚP.Projekty uznane za „Ważne Projekty Wspólnego Europejskiego Interesu” (IPCEI) będą mogły otrzymywać środki bez względu na poziom dochodów w regionie.W regulacjach podkreślono również, że środki zamrożone w ramach rozporządzenia o warunkowości praworządności nie będą mogły być przekierowywane na nowe priorytety.Czytaj także: Europarlament określa kierunki dla unijnego budżetu po 2027 rokuWyniki głosowaniaŚródokresowa aktualizacja funduszy polityki spójności – obejmująca Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz Spójności i Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji – została przyjęta 440 głosami „za”, przy 168 głosach „przeciw” i 52 wstrzymujących się. Posłowie zatwierdzili również przegląd Europejskiego Funduszu Społecznego+ – 453 głosy „za”, 149 „przeciw” i 59 wstrzymujących się.Czytaj także: Miliony euro zagrożone. Parlament Europejski chce ratować kluczowe inwestycje Głosy sprawozdawcówDragoș Benea (S&D, Rumunia), sprawozdawca i przewodniczący Komisji REGI, podkreślił, że „polityka spójności to fundament europejskiej solidarności. Dostosowujemy ją do obecnych wydarzeń i zachowujemy elastyczność, nie tracąc przy tym jej głównych wartości. – Parlament wprowadził obronność jako nowy priorytet i zapewnił, że Europa będzie inwestować w przemysł o podwójnym zastosowaniu oraz mobilność wojskową. Zabezpieczyliśmy także finansowanie przygotowania cywilnego, poszerzyliśmy zakres inwestycji w odporność wodną, uczyniliśmy mieszkalnictwo priorytetem obejmującym także rodziny o średnich dochodach oraz ograniczyliśmy wsparcie dla dużych firm – dodał.Czytaj także: Tarcza Wschód nabiera kształtu. Powstanie specjalna jednostka [WIDEO] „Opowiadamy się za Europą, która chroni swoje bezpieczeństwo zewnętrzne i nikogo nie pozostawia na marginesie – powiedziała sprawozdawczyni ds. ESF+ Marit Maj (S&D, Holandia).Jak dodała, „udało się utrzymać główną misję ESF+, czyli wspieranie najbardziej potrzebujących i dzieci oraz pomoc mniejszym organizacjom społecznym”.– Zadbaliśmy także o to, by środki na przemysł obronny wspierały rozwój umiejętności w zakresie technologii podwójnego zastosowania i by obywatele zdobywali kompetencje potrzebne do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym – zaznaczyła.Kolejne etapyPo zatwierdzeniu nowych regulacji przez Radę UE, zostaną one opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i wejdą w życie dzień po publikacji.Czytaj także: Projekt Tarcza Wschód przyspiesza. Budowa już w tym roku