Jak powstaje to groźne zjawisko? W poniedziałek w hiszpańskiej Andaluzji wystąpiło trzęsienie ziemi – najsilniejsze w tym regionie od 1930 roku. Jest w Europie kilka krajów, w których wstrząsy zdarzają się dość często. Wyjaśniamy, jak powstaje trzęsienie ziemi i które miejsce na naszym kontynencie są na nie szczególnie narażone. Poniedziałkowe trzęsienie ziemi miało magnitudę 5,4 w skali Richtera. Jego epicentrum znajdowało się niedaleko miasta Nijar w andaluzyjskiej prowincji Almeria. Nastąpiło po nim ok. 30 wstrząsów wtórnych. Było to najsilniejsze trzęsienie ziemi w tej prowincji od 1930 roku. Drgania odczuwalne były w wielu miastach na południu Hiszpanii, m.in. Almerii, Murcji, Maladze i Grenadzie, a także w Maroku, Tunezji i Algierii.Na szczęście nikt nie zginął ani nie został ranny. Odnotowano natomiast niewielkie straty materialne. Na lotnisku w Almerii zawaliła się część sufitu kawiarni.Zobacz też: Tanie kierunki wakacyjne w Europie na lato 2025. Dominuje jeden regionTrzęsienia ziemi – gdzie w Europie występują?Hiszpania jest krajem umiarkowanie aktywnym sejsmicznie. Częściej ziemia trzęsie się w środkowej i wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Trzęsienia ziemi zdarzają się m.in. we Włoszech. Najbardziej zagrożone regiony to Abruzja, Umbria, Lacjum, Kalabria i Sycylia. W 2009 roku w wyniku trzęsienia ziemi w mieście L’Aquila w Abruzji zginęło ponad 300 osób. Aktywny sejsmicznie jest też rejon Vrancea w Rumunii. Epicentrum miało tam trzęsienie ziemi z 1977 roku, w którym życie straciło ponad 1,5 tysiąca osób, w tym wielu mieszkańców Bukaresztu, gdzie dotarły silne wstrząsy. Tamten kataklizm pochłonął również kilkadziesiąt ofiar w sąsiedniej Bułgarii. W strefie wysokiego ryzyka są także inne kraje na Bałkanach, m.in. Serbia, Chorwacja, Czarnogóra, Macedonia Północna i Albania. W północno-zachodniej części Albanii w 2019 roku doszło do trzęsienia ziemi, w którym zginęło ponad 50 osób.Grecja i Turcja. Kraje zagrożone sejsmicznieNajbardziej zagrożonym trzęsieniami krajem w Europie jest Grecja, zarówno wyspy – zwłaszcza Kreta, Rodos, Kos, Lesbos – jak i Peloponez oraz okolice Aten. Jest to efektem położenia tego kraju na styku dwóch płyt tektonicznych – egejskiej i afrykańskiej. W 1953 roku kataklizm, którego epicentrum znajdowało się na Kefalonii, spowodował śmierć 871 osób. W 1995 roku w okolicach Egio na Peloponezie w wyniku wstrząsów zawaliły się dwa hotele, zginęło 26 osób. W 2017 roku na wyspie Kos wystąpiło trzęsienie, w którym zginęły dwie osoby.Czytaj także: Koniec kosmicznej misji Polaka. Załoga Ax-4 wróciła na ZiemięBardzo aktywnym sejsmicznie państwem jest położona w małej części w Europie Turcja. Obszarem szczególnie wysokiego ryzyka jest ciągnący się przez setki kilometrów uskok północnoanatolijski, stanowiący granicę między płytą anatolijską a afrykańską. Najtragiczniejsze trzęsienie we współczesnej historii Turcji wystąpiło jednak na wschodzie kraju, w pobliżu granicy z Syrią. Miało to miejsce w lutym 2023 roku. Po tureckie stronie granicy zginęło ponad 50 tys. osób.Trzęsienia ziemi regularnie zdarzają się też w Islandii, tyle że zwykle mają niewielką siłę. Łagodne wstrząsy odnotowywane są również na południu Francji.Trzęsienia ziemi w PolscePolska leży w stosunkowo stabilnym sejsmicznie obszarze Europy, jednak niewielkie wstrząsy (do 4 stopni w skali Richtera) zdarzają się – zwłaszcza na Dolnym Śląsku, Górnym Śląsku i w rejonie Sudetów. Większość z nich ma związek z działalnością górniczą.Jak powstaje trzęsienie ziemi?Trzęsienia ziemi są bezpośrednim skutkiem ruchów płyt tektonicznych. Ziemska litosfera, czyli zewnętrzna warstwa skorupy ziemskiej, zbudowana jest z kilku dużych i kilkunastu mniejszych płyt, które unoszą się na bardziej plastycznym płaszczu Ziemi. Kiedy płyty przemieszczają się względem siebie, na ich styku dochodzi do ogromnego naprężenia.W pewnym momencie siły te przekraczają wytrzymałość skał i dochodzi do gwałtownego uwolnienia energii – to właśnie wtedy powstaje trzęsienie ziemi. Im większe było napięcie przed uwolnieniem, tym silniejszy wstrząs odczuwalny będzie na powierzchni.Nieco rzadszym, ale również znaczącym czynnikiem wywołującym trzęsienia jest aktywność wulkaniczna. Przemieszczająca się magma pod powierzchnią ziemi może powodować drobne wstrząsy, a także poprzedzać większe trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów. Takie zjawiska są typowe m.in. dla Islandii czy Włoch.Odrębna kategoria to trzęsienia indukowane, czyli wywołane przez aktywność człowieka. Dochodzi do nich w następstwie eksploatacji surowców, np. pracy w kopalniach, albo budowy dużych zbiorników wodnych. Takie trzęsienia zazwyczaj są słabsze i mniej niebezpieczne niż te powstałe w wyniku zjawisk naturalnych.