Realna ochrona dla każdej pary. Do Sejmu trafił projekt ustawy o związkach partnerskich autorstwa Lewicy. Jego głównym celem jest stworzenie w polskim prawie nowej formy prawnego uznania relacji między dwiema osobami – niezależnie od ich płci. Ustawa ma zapewnić ochronę prawną i stabilność zarówno parom jednopłciowym, które obecnie nie mają dostępu do instytucji małżeństwa, jak i parom różnopłciowym żyjącym w związkach nieformalnych, które nie chcą lub nie mogą zawrzeć ślubu. Projektowane przepisy odpowiadają na konkretne, życiowe problemy: brak możliwości wspólnego rozliczania podatków, dziedziczenia ustawowego, objęcia partnera ubezpieczeniem zdrowotnym czy wzięcia urlopu na opiekę nad chorym partnerem. Dziś osoby żyjące w związkach nieformalnych – zwłaszcza tej samej płci – są pozbawione podstawowych narzędzi ochrony prawnej. Projekt ustawy to odpowiedź na te potrzeby. Obecnie jest w fazie konsultacji społecznych.W Europie jest tylko pięć krajów, które nie uznają formalizacji związków par homoseksualnych. To jest Polska, Bułgaria, Rumunia, Słowacja i Litwa.Trybunał Praw Człowieka: Polska łamie prawa człowiekaWprowadzenie instytucji związków partnerskich to także odpowiedź na jednoznaczne orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W ciągu ostatnich dwóch lat Trybunał czterokrotnie uznał, że brak jakiejkolwiek formy prawnego uznania związków jednopłciowych w Polsce narusza prawo do życia prywatnego i rodzinnego (art. 8 Konwencji). W sprawach Przybyszewska, Formela, Szypuła i Andersen Trybunał wprost wskazał, że Polska musi wprowadzić odpowiednie ramy prawne, które zapewnią tym osobom realną ochronę.W wyrokach tych podkreślono, że brak takiej ochrony odbija się negatywnie na codziennym życiu: osoby żyjące w związkach jednopłciowych nie mogą korzystać z szeregu praw dostępnych dla małżeństw – od ulg podatkowych po prawo do informacji medycznej czy organizacji pogrzebu.Związki partnerskie w Polsce. Poparcie rośnieWbrew stereotypom, Polki i Polacy coraz częściej popierają wprowadzenie związków partnerskich. Z badań IBRiS, IPSOS i United Survey z lat 2022-2024 wynika, że od 60 do 66 proc. respondentów popiera takie rozwiązania. Nawet według CBOS – tradycyjnie bardziej zachowawczej instytucji – większość badanych opowiada się za umożliwieniem zawierania związków partnerskich przez pary jednopłciowe (52 proc.), a aż 90 proc. – przez pary różnopłciowe.Z kolei w badaniu „Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce”, aż 87 proc. ankietowanych zadeklarowało chęć zawarcia związku partnerskiego, gdyby było to możliwe w Polsce. 4 proc. badanych wychowuje wspólnie dzieci, a 3,7 proc. zawarło już taki związek za granicą.Czytaj także: Chciał zniszczyć jej karierę. Kara za groźby wobec posłanki KOPolska na końcu listy w UEMiędzynarodowe organizacje od lat zwracają uwagę na opóźnienia Polski w zapewnianiu równości i ochrony prawnej osobom LGBT+. ILGA-Europe, organizacja monitorująca poziom równouprawnienia w Europie, od pięciu lat plasuje Polskę na ostatnim miejscu wśród państw Unii Europejskiej. Powód? Brak przepisów antydyskryminacyjnych, ochrony rodzin jednopłciowych, prawa do małżeństwa, adopcji czy choćby związków partnerskich.Również ONZ-owski Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych w 2024 roku zalecił Polsce pilne uchwalenie przepisów dotyczących związków partnerskich, by zapewnić parom jednopłciowym równość wobec prawa.Dla wszystkich – także osób z niepełnosprawnościamiProjekt ustawy uwzględnia także potrzeby osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi i psychicznymi. Obecne przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w praktyce uniemożliwiają im zawarcie małżeństwa. Związek partnerski może być alternatywną formą prawną, zgodną z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, której Polska jest stroną.Krok ku równości i nowoczesnemu państwuZwiązki partnerskie to nie rewolucja – to krok w stronę równości, godności i szacunku dla wszystkich obywateli. Umożliwiają ludziom – niezależnie od ich orientacji seksualnej – wspólne życie na uczciwych, równych zasadach. Dla wielu par to nie kwestia światopoglądu, lecz bezpieczeństwa, stabilności i codziennego funkcjonowania w społeczeństwie.Sprzeciw wobec związków partnerskichW Polsce przeciwnikami związków partnerskich są głównie konserwatywne ugrupowania polityczne, różne organizacje religijne oraz część środowisk związanych z Kościołem katolickim. Ich sprzeciw wynika przede wszystkim z przekonań światopoglądowych, które uznają takie związki, zwłaszcza jednopłciowe, za sprzeczne z tradycyjnym modelem rodziny i wartościami chrześcijańskimi. Przeciwnicy obawiają się, że legalizacja związków partnerskich osłabi znaczenie małżeństwa jako instytucji.Co zmienia projekt ustawy? W Polsce pojawił się długo oczekiwany projekt ustawy, który daje osobom w związkach partnerskich nowe prawa i obowiązki – niezależnie od płci partnerów – podobne do tych, jakie mają małżeństwa. Przewiduje ochronę majątkową, prawo do wspólnego życia, rozliczenia po rozstaniu oraz udział w wychowywaniu dzieci. Ustawa wypełnia lukę prawną i może realnie wpłynąć na sytuację wielu par w Polsce. Przyjrzyjmy się, co dokładnie proponuje nowe prawo. Czym jest związek partnerski? Związek partnerski to formalna relacja między dwiema osobami, która zostaje zawarta przed urzędnikiem stanu cywilnego. Może to być związek dwóch kobiet, dwóch mężczyzn lub kobiety i mężczyzny. Osoby takie mają wspólne prawa i obowiązki podobne do tych, jakie mają małżonkowie. Jak zawrzeć związek partnerski?Wystarczy wspólne oświadczenie dwóch osób złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Można zrobić to osobiście lub przez pełnomocnika. Trzeba złożyć wymagane dokumenty (lub uzyskać zgodę sądu, jeśli ich zdobycie jest utrudnione).Na ogół trzeba odczekać 14 dni od złożenia pisemnego zapewnienia, że nie ma przeszkód do zawarcia związku – choć w wyjątkowych przypadkach termin ten może być skrócony.Czytaj także: Tusk: Wyprzedzamy Szwajcarię, a siła nabywcza Polaka wyższa niż JapończykaKto nie może zawrzeć związku partnerskiego?Związek partnerski jest niedostępny dla:• osób poniżej 18 roku życia,• osób ubezwłasnowolnionych,• krewnych (np. rodzeństwa czy rodzica i dziecka),• osób pozostających już w małżeństwie lub innym związku partnerskim,• osób w relacji przysposobienia (np. adopcyjnej). Prawa i obowiązki partnerówPartnerzy mają równe prawa i obowiązki, są zobowiązani do wzajemnej lojalności, pomocy i wspólnego działania, mogą wspólnie decydować, jakie nazwisko będą nosić po zawarciu związku.Są też zobowiązani do współuczestnictwa w codziennych wydatkach oraz wspierania dzieci partnera, jeśli względy słuszności tego wymagają. Wspólne mieszkanie i majątek Jeśli jedno z partnerów ma prawo do mieszkania, drugie może z niego korzystać. Podobnie z rzeczami domowego użytku.Związek partnerski domyślnie opiera się na rozdzielności majątkowej, ale partnerzy mogą podpisać umowę notarialną i ustalić wspólność majątkową – zupełną lub z wyrównaniem dorobków. W tej umowie mogą wskazać, które przedmioty wchodzą do majątku wspólnego. Udział w wychowaniu dzieciOsoba pozostająca w związku partnerskim z rodzicem dziecka może uczestniczyć w wychowaniu i podejmować codzienne decyzje, o ile nie sprzeciwi się temu drugi rodzic. Wszystko musi odbywać się z poszanowaniem praw i godności dziecka.Czytaj także: Spotkanie Hołowni i Kaczyńskiego. Bielan ujawnia, o czym rozmawianoJak kończy się związek partnerski?Jest możliwość zakończenia związku. Następuje on w przypadku:• śmierci jednego z partnerów,• zawarcia przez partnera małżeństwa,• zgodnego rozwiązania związku przed urzędnikiem,• wyroku sądu (gdy nastąpi trwały i zupełny rozpad wspólnego życia). Rozliczenia po rozstaniuPo rozwiązaniu związku partnerzy rozliczają się majątkowo. W przypadku wspólności majątkowej dzielą się zgodnie z ustaleniami zawartymi w umowie – chyba że sąd postanowi inaczej. Osoba, która miała mniejszy dorobek, może ubiegać się o wyrównanie od byłego partnera.Unieważnienie związku partnerskiegoZwiązek może zostać unieważniony w wyjątkowych sytuacjach, np. gdy:• został zawarty przez osobę niepełnoletnią lub ubezwłasnowolnioną,• oświadczenie o zawarciu związku zostało złożone pod wpływem groźby lub błędu,• pełnomocnictwo było nieważne. Co po śmierci jednego z partnerów?W przypadku śmierci jednego z partnerów, możliwe jest wyrównanie dorobków między spadkobiercami a osobą pozostającą przy życiu. Jeśli związek został unieważniony przed śmiercią – takie roszczenia nie przysługują.Czytaj także: Poseł Polski 2050 zawieszony. Ujawnił treść wiadomości, jaką dostał