Reakcja na działania Berlina. 7 lipca czasowo wracają kontrole na granicy z Niemcami i Litwą. To odpowiedź rządu na zmieniającą się sytuację migracyjną oraz działania Berlina, który kontynuuje restrykcyjną politykę graniczną wobec migrantów. Straż Graniczna poinformowała, jak wyglądają procedury. W środę na stronach Rządowego Centrum Legislacji ukazał się projekt rozporządzenia w sprawie tymczasowego przywrócenia kontroli granicznej osób przekraczających granicę państwową stanowiącą granicę wewnętrzną. Zgodnie z zapisami rozporządzenia kontrola graniczna osób zostanie przywrócona od 7 lipca 2025 roku do 5 sierpnia 2025 roku na granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec i z Republiką Litewską.Na odcinku polsko-niemieckiej granicy będącym pod nadzorem Nadodrzańskiego Oddziału SG, w ciągu sześciu miesięcy tego roku strażnicy graniczni zatrzymali po odmowie wjazdu do Niemiec 900 osób. W tym samym czasie funkcjonariusze tego oddziału przyjęli około 240 osób przekazanych przez niemieckie służby.Zgodnie z kodeksem granicznym Schengen, gdy poważne zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego w państwie członkowskim jest niemożliwe do przewidzenia i wymaga podjęcia natychmiastowego działania, państwo członkowskie może wyjątkowo i w trybie natychmiastowym przywrócić kontrolę graniczną na granicach wewnętrznych.Skala ruchu migracyjnego pomiędzy Polską a NiemcamiReadmisja z Niemiec do Polski:• 2023 r. – 564 osoby,• 2024 r. – 357 osób,• do 22 czerwca 2025 r. – 89 osób.Skala zawróceń z Niemiec do Polski w ramach procedury dublińskiej:• 2023 r. – 404 osoby,• 2024 r. – 331 osób,• do 22 czerwca 2025 r. – 225 osób.Niemcy przywróciły kontroleStraż Graniczna wskazała, że Berlin przywrócił kontrole na granicach z Polską 16 października 2023 roku i mają obowiązywać one do 15 września 2025 roku z możliwością przedłużenia. Funkcjonariusze niemieckich służb dokonują wyrywkowych kontroli podróżnych przemieszczających się na terytorium Niemiec. Posterunki funkcjonariuszy zlokalizowane są w bezpośredniej bliskości granicy między innymi z Polską.W ramach prowadzonych działań dokonują oni weryfikacji warunków wjazdu cudzoziemców na terytorium Niemiec, a w przypadku ich niespełnienia wydawane są decyzje o odmowie wjazdu. Cudzoziemcy nie są wpuszczani do Niemiec, następnie zawracani do granicy kraju, z którego bezpośrednio przybyli. W przypadku cudzoziemców podróżujących z terytorium Polski są oni zawracani w stronę terytorium Polski.SG przyznała, że w przypadku cudzoziemców, którzy zostali ujawnieni na terytorium Niemiec, a uprzednio przebywali w Polsce, mogą mieć zastosowanie przepisy porozumienia regulującego odpowiedzialność państwa, w którym cudzoziemiec uprzednio przebywał. W zakresie przyjęć i przekazań cudzoziemców realizowane są ustanowione prawnie procedury readmisyjne. Stanowią one odrębny tryb postępowania, niezależny od procedur związanych z tymczasowym przywróceniem kontroli granicznej.Procedura readmisji przewiduje dwa tryby – uproszczony i pełny. Nie dotyczy ona cudzoziemców, którzy złożyli wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, wobec których zastosowanie ma tak zwana procedura dublińska.„Przekazania w ramach procedury dublińskiej”Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE numer 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (tak wanny Dublin III), tylko jedno państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. Przepisy rozporządzenia określają sytuacje, których wystąpienie zobowiązuje dane państwo członkowskie do przejęcia odpowiedzialności za cudzoziemca – zwróciła uwagę SG.Przekazanie cudzoziemca w ramach procedury dublińskiej z Niemiec do Polski może nastąpić, jeśli cudzoziemiec złoży wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niemczech i jednocześnie:• wcześniej złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce;• posiada dokument uprawniający go do pobytu w Polsce (polska karta pobytu lub polska wiza);• wcześniej nielegalnie przekroczył granicę do Polski (np. z Białorusi);• wcześniej legalnie wjechał do Polski w ramach ruchu bezwizowego.W praktyce procedurze polegającej na przekazaniu cudzoziemca z Niemiec do Polski najczęściej podlegają obywatele państw trzecich, którzy złożyli wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niemczech i jednocześnie taki wniosek złożyli wcześniej w Polsce.Weryfikacja wniosku innego państwa członkowskiego i podjęcie decyzji co do tego, czy Polska jest krajem odpowiedzialnym za przyjęcie cudzoziemca, należy do kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. SG jest odpowiedzialna za kwestie natury praktycznej związane z organizacją takiego przekazania, to jest przeprowadzenie sprawnego przyjęcia cudzoziemca w danej placówce Straży Granicznej.Rutynowe działania służbKażda ze spraw cudzoziemca zawracanego czy też przekazywanego do Polski jest rozpatrywana indywidualnie i nie można przyjąć rutynowego działania wobec nich.W celu ustalenia statusu cudzoziemca oraz rozpatrzenia dalszego trybu postępowania po przyjęciu cudzoziemców do Polski podejmowane są przewidziane prawem czynności w celu ustalenia sytuacji prawno-pobytowej cudzoziemca. Straż Graniczna poddaje wspomniane osoby czynnościom kontrolnym oraz ewidencjonuje ich dane osobowe, w tym odciski linii papilarnych oraz zdjęcia w odpowiednich systemach informatycznych.W zależności od podjętych w ramach kontroli ustaleń czynności te mogą się zakończyć wszczęciem procedur administracyjnych wobec cudzoziemców, na przykład zobowiązania cudzoziemca do powrotu. W przypadku cudzoziemców, którzy złożyli wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej na terytorium Polski i deklarują dalszą chęć ubiegania się o ten status cudzoziemcy, po przeprowadzeniu czynności mogą zostać skierowani do ośrodka recepcyjnego (otwartego), pozostającego w strukturach Urzędu do Spraw Cudzoziemców (jako osoby pozostające w procedurze o udzielenie ochrony międzynarodowej).W sytuacji wystąpienia przesłanek do zatrzymania cudzoziemca, cudzoziemcy umieszczeni są postanowieniem sądu w strzeżonym ośrodku lub w areszcie dla cudzoziemców.Zatrzymanie i procedura powrotowaStraż Graniczna może skierować wniosek o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców maksymalnie na okres 18 miesięcy, choć w wyjątkowych sytuacjach mogą być to nawet 24 miesiące. Odbywa się to, jeśli niezbędne jest zabezpieczenie pobytu cudzoziemców na czas trwających procedur administracyjnych na przykład skutkujących powrotem cudzoziemca do państwa pochodzenia. W tym miejscu należy wskazać, że zabezpieczenie takiego pobytu musi również uwzględniać perspektywę możliwości zorganizowania powrotu do państwa pochodzenia.W przypadku niezastosowania rozwiązania detencyjnego, dalszy pobyt cudzoziemca na czas trwania procedur jest zabezpieczany w oparciu o tak zwane środki alternatywne, przy czym mogą być stosowane łącznie: • obowiązku zgłaszania się w określonych odstępach czasu do organu Straży Granicznej; • wpłaty zabezpieczenia pieniężnego w wysokości określonej w postanowieniu; • przekazania dokumentu podróży do depozytu; • zamieszkiwania w miejscu wyznaczonym w postanowieniu.Aby skutecznie przeprowadzić procedurę powrotową, niezbędna jest ścisła współpraca z państwem pochodzenia cudzoziemca – musi ono bowiem w pierwszym etapie zidentyfikować oraz wydać dokument cudzoziemcowi (jeżeli ten go nie posiada) oraz wyrazić zgodę na przyjęcie takiego cudzoziemca z powrotem na swoje terytorium.Występują kraje pochodzenia migrantów, które nie współpracują z władzami Polski w sposób umożliwiający realizację czynności powrotu cudzoziemca do kraju pochodzenia. Skutkiem tego jest sytuacja, w której cudzoziemiec pomimo zabezpieczenia pobytu w warunkach detencji, po upływie maksymalnego określonego przepisami prawa okresu pobytu zostaje z niego zwolniony. Stąd, takie okoliczności są brane pod uwagę podczas umieszczania cudzoziemca w detencji administracyjnej.Należy wskazać, że w przypadku cudzoziemców stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa zawsze podejmowane są kroki w celu umieszczenia w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców – zaznacza Straż Graniczna.Czytaj więcej: Wiadomo, do kiedy kontrole na granicach z Litwą i Niemcami