List były prezesów TK. W czwartek opublikowano wspólne oświadczenie byłych prezesów Trybunału Konstytucyjnego – Andrzeja Rzeplińskiego, Marka Safjana, Jerzego Stępnia, Bohdana Zdziennickiego oraz Andrzeja Zolla. Podkreślają w nim, iż skład Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN, odpowiedzialny za rozstrzyganie protestów wyborczych, budzi poważne wątpliwości co do niezależności i bezstronności. Według autorów, dla wyników wyborów, zwłaszcza tak ważnych jak wybór prezydenta, konieczne jest zapewnienie, że ostateczne decyzje podejmują niezależni sędziowie – zgodnie z krajowymi i międzynarodowymi standardami. Tego wymaga zarówno prawodawstwo UE, jak i wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które podkreślają problemy z prawidłowym powołaniem tej Izby SN.Byli prezesi powołują się ponadto na stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej, zawarte w raporcie dotyczącym wyborów prezydenckich 18 maja 2025 roku. Komisja wyraźnie zaznaczyła, że jedynym akceptowalnym organem rozpatrującym protesty i orzekającym w sprawie ważności wyborów jest skład Sądu Najwyższego – pod każdym względem wolny od jakichkolwiek wątpliwości konstytucyjnych i proceduralnych.Oświadczenie byłych Prezesów Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku z 26 czerwca 2025 r. Byli Prezesi Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku mają powinność publicznego wyrażenia swojego stanowiska w kwestii procedury stwierdzenia ważności wyborów przeprowadzonych w dniach 18 maja i 1 czerwca 2025 r. wyborów Prezydenta RP., w sytuacji pojawiania się w przestrzeni publicznej się coraz większych kontrowersji. Art. 129 ust. 1 Konstytucji RP wskazuje jednoznacznie, iż SN stwierdza ważność wyboru Prezydenta. Procedura weryfikacji prawidłowości wyborów jest koniecznym mechanizmem gwarantującym,że wynik wyborów odzwierciedla wolę suwerena... Wybór Prezydenta RP nie może wywoływać najmniejszych wątpliwości zarówno co do procedury wyboru, jak też organu ostatecznie rozstrzygającego w kwestii ważności wyboru – Sądu Najwyższego. Dlatego też pragniemy przypomnieć, że w tak fundamentalnej sprawie, jaką stanowi wybór osoby będącej „najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej” (art. 126 ust. 1 Konstytucji) muszą orzekać sędziowie, których status - w myśl standardów krajowych i międzynarodowych - nie wywołuje najmniejszych wątpliwości. Zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym, organem orzekającym w kwestii ważności wyboru Prezydenta jest Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Orzecznictwo zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak też Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w kwestii prawidłowości powołania tejże Izby zajęło jednoznaczne stanowisko: skład orzekający Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego nie jest niezawisłym i bezstronnym sądem ustanowionym uprzednio na mocy ustawy (np. wyrok TSUE w sprawie C-718/21; wyroki ECHR: Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce, Wałęsa przeciwko Polsce). Także Sąd Najwyższy w dniu 23 stycznia 2020 r. w składzie połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uznał, iż nienależyta obsada sądu albo sprzeczność składu sądu z przepisami prawa zachodzi także wtedy, gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego Sądu Najwyższego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie ustawy zmieniającej z 2017 r. Pragniemy zwrócić uwagę na fakt, że także Państwowa Komisja Wyborcza w sprawozdaniu w sprawie wyborów Prezydenta zarządzonych na 18 maja 2025 r. wypowiedziała się stanowczo wskazując, że prawo wyborcze – jako instytucja konstytucyjna i fundament legitymizacji władzy publicznej – wymaga szczególnej ochrony. W konsekwencji protesty wyborcze oraz rozstrzygnięcie w przedmiocie ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej „powinny być dokonywane przez taki skład Sądu Najwyższego, którego status – zarówno instytucjonalny, jak i osobowy – nie budzi żadnych wątpliwości co do zgodności z Konstytucją oraz standardami międzynarodowymi.” Wszystkie te czynności, zdaniem Komisji, powinny być wykonywane przez Sąd Najwyższy działający w składzie Izby, „której status prawny nie budzi jakichkolwiek wątpliwości, oraz z udziałem sędziów powołanych w sposób zgodny z Konstytucją i międzynarodowymi standardami niezależności sądownictwa.” Zachowanie tych standardów jest konieczne nie tylko dla zapewnienia zgodności całego procesu wyborczego z Konstytucją i prawem unijnym, ale ma także podstawowe znaczenie dla pewności wyborców, że ich głosy oddane w wyborach zostały prawidłowo obliczone i ocenione przez poszczególne obwodowe komisje wyborcze. Andrzej Rzepliński, Marek Safjan, Jerzy Stępień, Bohdan Zdziennicki, Andrzej Zoll