Jak przebiega procedura przeprowadzenia wniosku? Po wotum zaufania wobec rządu jako instrumentu potwierdzającego poparcie premier Donald Tusk sięgał już dwukrotnie – w 2012 r. i 2014 r. Teraz użyje go po raz trzeci. Zwrócę się z wnioskiem o wotum zaufania dla rządu; chcę, aby wszyscy zobaczyli, że rząd nie zamierza się cofnąć ani o krok – powiedział Tusk. Jak w takim wypadku przebiega procedura przeprowadzenia wniosku? Premier Donald Tusk podkreślił w poniedziałek w wystąpieniu powyborczym, że plan działania rządu przy nowym prezydencie „będzie wymagać jedności i odwagi od całej Koalicji 15 października”.– Pierwszym testem będzie wotum zaufania, o które zwrócę się do Sejmu w najbliższym czasie – oświadczył szef rządu. Wyjaśnił, że chce, aby „wszyscy zobaczyli, także nasi przeciwnicy, w kraju i za granicą, że jesteśmy gotowi na tę sytuację, że rozumiemy powagę chwili, ale że nie zamierzamy cofnąć się ani o krok”. Czytaj także: Kołodziejczak myśli o odejściu z rządu. „Gabinet jest spakowany”W Polsce instytucja wotum zaufania pojawiła się wraz z rozwojem parlamentarnej demokracji. Wotum zaufania jest formalnie przewidziane w Konstytucji RP i regulaminach Sejmu.W systemach parlamentarnych wotum zaufania stało się formalnym głosowaniem w parlamencie, które potwierdza, że rząd lub jego członkowie mają poparcie większości posłów. W sytuacji braku wotum zaufania rząd często musi podać się do dymisji lub rozwiązać parlament.Wotum zaufania po powołaniu rząduWotum zaufania dla rządu w Polsce jest konstytucyjną procedurą, która podejmuje parlament w specjalnym głosowaniu. Zgodnie z konstytucją w ciągu 14 dni od dnia powołania przez prezydenta premier przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania dla siebie i rządu.Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.Wniosek premiera odrzucony. Co dalej?Gdy proponowany przez premiera rząd zostaje odrzucony przez Sejm, premier podaje rząd do dymisji. Natomiast posłowie w ciągu 14 dni muszą wybrać nowego kandydata na premier. Procedura wotum zaufania przebiega tak jak wcześniej, ale tym razem wystarczy zwykła większość głosów.Jeżeli jednak znów nie dojdzie do powołania Rady Ministrów, inicjatywa powraca do prezydenta, który w ciągu 14 dni powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków rządu. Sejm w ciągu 14 dni od powołania udziela wotum zaufania zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.Skrócenie kadencji SejmuGdy trzecie głosowanie zawiedzie, prezydent skraca kadencję Sejmu i zarządza nowe wybory.Czytaj także: Kaczyńskiego plan na rząd techniczny. Mentzen wyciąga rękęWniosek premiera w trakcie rządówChcąc uzyskać aprobatę dla działań swoich i rządu premier może w dowolnym momencie swojego urzędowania zwrócić się do Sejmu o wyrażenie Radzie Ministrów wotum zaufania. Do udzielenia wotum zaufania dochodzi wtedy na nieco innych zasadach, bo decyduje zwykła większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.Brak poparcia Sejmu dla wniosku o udzielenie wotum zaufania zobowiązuje premiera do złożenia dymisji na ręce prezydenta. Będzie trzeci wniosek premiera Tuska?Po wniosek zaufania premier Donald Tusk sięgał już dwukrotnie. Najpierw doszło do tego w październiku 2012 r., czyli prawie rok po powołaniu Rady Ministrów – wówczas wygłosił tzw. drugie exposé. – Chcę (...) po roku niełatwym zdać bardzo krótkie sprawozdanie z tego, co przez ten rok zrobiliśmy – tłumaczył, przekonując, że jego wystąpienie i wniosek o wotum zaufania nie jest „politycznym fajerwerkiem”.Po raz kolejny do głosowania nad wnioskiem o wotum zaufania doszło w czerwcu 2014 r. po wybuchu tzw. afery podsłuchowej zapoczątkowanej publikacją stenogramów z podsłuchanych rozmów rządzących ówcześnie polityków, w tym m.in. szefa MSW Bartłomiej Sienkiewicza oraz ministra transportu Sławomir Nowaka. Wniosek złożony przez premiera wyprzedził wtedy wniosek o wotum nieufności złożony przez PiS, a Tusk zaczął swoje wystąpienie od przeprosin dotyczących „niestosownych słów”, które padły na nagraniach.Tym razem zapowiedź złożenia wniosku o wotum zaufania pojawiła się dzień po II turze wyborów prezydenckich, które wygrał popierany przez PiS Karol Nawrocki, uzyskując niecałe 370 tys. głosów więcej niż kandydat KO Rafał Trzaskowski.Czytaj także: Nawrocki powołał się na Biblię. „Myli własną wolę z wolą Boga”Wotum nieufności wobec premiera i rząduJako instrument egzekwowania odpowiedzialności politycznej ministra czy rządu, możliwe jest również podjęcie przez Sejm uchwały wyrażającej brak zaufania do działalności premiera lub poszczególnych ministrów jego gabinetu, prowadzące do ich dymisji. Wniosek taki musi być złożony na piśmie przez grupę co najmniej 46 posłów i przekazany marszałkowi Sejmu. W treści wniosku musi znaleźć się projekt uchwały, który wyraża wotum nieufności wobec całego rządu oraz imiennie wskazuje kandydata na stanowisko prezesa przyszłej Rady Ministrów. Ten sposób nazywany jest konstruktywnym wotum nieufności, ponieważ oprócz odwołania obecnego rządu pozwala jednocześnie rozpocząć proces powołania nowego.Po złożeniu wniosku marszałek Sejmu ma obowiązek niezwłocznie powiadomić o tym premiera i prezydenta. Głosowanie nad wnioskiem może się odbyć dopiero po upływie co najmniej siedmiu dni od jego złożenia. Aby wniosek został przyjęty, musi uzyskać poparcie większości ustawowej posłów, czyli co najmniej 231 osób.W przypadku uchwalenia wotum nieufności premier jest zobowiązany do złożenia dymisji całej Rady Ministrów na ręce prezydenta, który następnie przyjmuje dymisję i powierza dotychczasowemu rządowi dalsze pełnienie obowiązków do czasu powołania nowego gabinetu.Czytaj także: „Śmieszny scenariusz Kaczyńskiego. Koalicja przetrwa do końca kadencji”Wotum nieufności wobec ministraJeśli chodzi o wotum nieufności wobec pojedynczego członka rządu (oprócz premiera), procedura jest nieco inna. Wniosek o jego uchwalenie również musi być pisemny, jednak w tym przypadku wymagana jest grupa co najmniej 69 posłów, którzy złożą go marszałkowi Sejmu. W treści wniosku musi zostać jasno wskazany konkretny członek Rady Ministrów, wobec którego kierowane jest wotum nieufności. Następnie wniosek jest opiniowany przez odpowiednią komisję sejmową.Marszałek Sejmu ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia premiera i prezydenta o jego wpłynięciu. Głosowanie nad takim wnioskiem również może się odbyć nie wcześniej niż po siedmiu dniach od złożenia wniosku i wymaga poparcia większości ustawowej posłów, czyli co najmniej 231 głosów. Jeśli wniosek zostanie przyjęty, Prezydent odwołuje wskazanego członka rządu.Zakaz, który można ominąćW obu przypadkach obowiązuje zakaz składania kolejnego wniosku o wotum nieufności w ciągu trzech miesięcy od dnia, kiedy poprzedni wniosek został złożony na ręce marszałka Sejmu. Ten zakaz można jednak obejść, jeśli wniosek poprze grupa co najmniej 115 posłów.Czytaj także: Kaczyński komentuje wybory. Chce „technicznego rządu”