Garść ciekawostek. Biały dym, Habemus Papam, modlitwa w Kaplicy Sykstyńskiej – wszyscy to znamy. Ale konklawe, jedno z najbardziej doniosłych i tajemniczych wydarzeń w Kościele katolickim, kryje też mnóstwo sekretów i... ciekawostek. Przedstawiamy niektóre z nich. 1. Najdłuższe konklawe trwało niemal trzy lataPo śmierci papieża Klemensa IV w 1268 roku, kardynałowie przez 1006 dni nie byli w stanie wybrać jego następcy. Głosowania odbywały się w Viterbo, ale presja polityczna, konflikty rodowe i brak jednomyślności paraliżowały decyzję. Mieszkańcy miasta, sfrustrowani przeciągającym się impasem, zamurowali kardynałów w sali, ograniczyli im posiłki i zdjęli dach. Dopiero po trzech latach wybrano papieża Grzegorza X. W odpowiedzi wprowadzono zasadę zamknięcia, tzw. cum clave – z której wywodzi się dzisiejsze „konklawe”.2. Kardynałowie nie wybrzydzają z jedzeniemW przeszłości próbowano przemycać informacje do Kaplicy Sykstyńskiej w potrawach – w cieście, pieczonych kurczakach czy naczyniach. Aby uniknąć nieautoryzowanej komunikacji, konklawe objęte jest rygorystycznymi zasadami: nie można wnosić niczego, co mogłoby służyć jako nośnik wiadomości. Jedzenie przygotowują więc siostry zakonne. Co serwują? Najczęściej są to tradycyjne dania włoskie – spaghetti, warzywa gotowane na parze, baranina. Bez dodatków, bez przekąsek, bez szans na przemycenie czegokolwiek.3. Biały i czarny dym to efekt chemicznyPo każdym głosowaniu karty wyborcze są spalane. Gdy papież nie zostaje wybrany, do stosu dodaje się mieszaninę związków chemicznych (m.in. azotan potasu, siarka, antracen), które tworzą czarny dym. Gdy wreszcie dokona się wyboru, do ognia dodawana jest specjalna mieszanina, z udziałem m.in. mleczanu, chloranu potasu i kalafonii, dająca wyraźny, biały dym. Różnica między kolorami nie jest przypadkowa – i jest precyzyjnie nadzorowana przez specjalnie szkolonych techników.4. Wybór papieża przyciąga tłumy z całego świataW czasie konklawe Plac św. Piotra zamienia się w miejsce oczekiwania i napięcia. W 2025 roku spodziewanych jest kilkaset tysięcy pielgrzymów i turystów. Tylko na pogrzeb papieża Franciszka 26 kwietnia przybyło ponad 250 tysięcy ludzi. Zainteresowanie przełożyło się też na turystykę: według danych serwisów lotniczych, liczba wyszukiwań lotów do Rzymu wzrosła nawet o 1000 proc. w niektórych krajach Ameryki Łacińskiej.5. Papież nie musi być kardynałemChoć tradycyjnie wybór papieża ogranicza się do grona kardynałów, prawo kanoniczne nie nakłada takiego wymogu. Wystarczy, by kandydat był ochrzczonym mężczyzną. Ostatnim wybranym spoza Kolegium Kardynalskiego był Urban VI w 1378 roku. Obecnie taki wybór jest mało prawdopodobny, ale formalnie możliwy.6. Kaplica Sykstyńska nie zawsze była miejscem konklaweDopiero od 1878 roku wszystkie konklawe odbywają się w Kaplicy Sykstyńskiej. Wcześniej wybory odbywały się w różnych miejscach – przede wszystkim w Rzymie, ale nie tylko. Aż piętnaście razy konklawe miało miejsce poza Wiecznym Miastem. W latach 1314–1316 kardynałowie wybierali papieża w Awinionie, a w latach 1415–1417 – w Konstancji (dzisiejsze Niemcy).7. Tylko kardynałowie poniżej 80. roku życia mogą głosowaćTo zasada wprowadzona przez Pawła VI w 1970 roku. W chwili rozpoczęcia konklawe, kardynałowie mający 80 lat lub więcej nie mogą uczestniczyć w głosowaniach. Obecnie w Kościele jest ponad 250 kardynałów, ale tylko 133 weźmie udział w wyborze. Niektórzy kardynałowie, mimo że spełniają kryteria, rezygnują – jak w przypadku kard. Angelo Becciu, który w 2025 roku wycofał się „dla dobra Kościoła” w związku z kontrowersjami wokół jego osoby.8. Kardynał może odmówić udziału w konklaweUdział w konklawe nie jest obowiązkowy. Kardynałowie mogą zrezygnować z przyczyn zdrowotnych, osobistych lub kanonicznych. W 2025 roku zostało już potwierdzonych kilka takich przypadków. To sytuacje rzadkie, ale dopuszczalne – podobnie jak rezygnacja z samego urzędu papieża, czego dokonał Benedykt XVI w 2013 roku.9. Konklawe stało się inspiracją dla kina i literaturyTemat wyboru papieża od lat inspiruje twórców filmowych. W 2024 roku kinami na całym świecie zawładnął film „Konklawe”, oparty na powieści Roberta Harrisa, który zdobył Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany. Po śmierci papieża Franciszka oglądalność filmu wzrosła o niemal 300 proc. Podobny efekt uzyskało „Dwóch papieży” z 2019 roku – dramat z Anthonym Hopkinsem i Jonathanem Pryce’em, który ukazywał relację Benedykta XVI i kard. Bergoglio. Również seriale, thrillery i powieści sensacyjne często sięgają po ten temat – z różnym poziomem realizmu (nie, „Młody Papież” nie jest oparty na faktach).10. Zdarzają się zaskakujące scenariuszeNie każdy papież był faworytem. Wręcz przeciwnie: mówi się nawet, że „kto wchodzi na konklawe papieżem, ten wychodzi kardynałem”. Kard. Karol Wojtyła w 1978 roku był mało znany i nie mówił dobrze po włosku. Kard. Jorge Bergoglio w 2013 roku był wymieniany raczej jako kompromisowy kandydat, nie lider. W obu przypadkach wybór zaskoczył komentatorów. Dlatego mimo medialnych spekulacji i typowań, ostateczny wynik konklawe zna tylko grono elektorów – i być może Duch Święty.*konklawe w tvp.info:kto nowym papieżem? sprawdź faworytówtego nie wiedzieliście o konklawe. 10 zaskakujących faktówkto wybierze papieża? lista kardynałówkonklawe a rzeczywistość; jak oscarowy film ma się do prawdy?jak wybiera się papieża? wszystko, co trzeba wiedzieć o konklaweo której poznamy nowego papieża? harmonogram konklawesylwetki faworytów:Pietro Parolin / Matteo Zuppi / Peter Turkson / Luis Tagle / Konrad Krajewski