Christo Grozew może odczuć małą ulgę, że udaremniono spisek na jego osobę, ale Kreml dalej ma go na celowniku

Życie i praca w cieniu Kremla. Urodzony w Bułgarii Christo Grozew to nagradzany dziennikarz śledczy, który mocno dał się we znaki reżimowi Władimira Putina. Do tego stopnia, że szóstka rodaków Grozewa opracowała plan jego porwania i oddania w ręce rosyjskich agentów. W ubiegłym tygodniu sąd w Anglii skazał ich z zarzutami szpiegostwa na rzecz Rosji. Proces bułgarskiej grupy trwał kilka tygodni. Ława przysięgłych usłyszała, jak m.in. 30-latkowie Katrin Iwanowa, Wania Bagerowa i Tihomir Iwanow Iwanczew podróżowali po Europie, by śledzić Grozewa. W końcu opracowano plan porwania dziennikarza i przekazania rosyjskim agentom , ale ostatecznie nie udało się tego wdrożyć w życie.

Część pomysłów spiskowców była zabawna i wywoływała śmiech ławników, jak dziennik „The Guardian” zauważył w relacji z procesu. Ogłoszenie wyroku ma nastąpić w maju.

I śmieszno, i straszno

Ale Grozew w rozmowie z angielską gazetą przyznał, że mimo wszystko poczuł ulgę po usłyszeniu wyroku. Tak samo obiektem spisku był jego kolega po fachu Roman Dobrochotow.

Czytaj także: Zwrot w sprawie informacji wywiadowczych USA dla Ukrainy. „Już prawie”

– Mogli sprawiać wrażenie marionetek, ale jasne jest, że ich plany mogły okazać się bardzo niebezpieczne – mówił bułgarski dziennikarz, kiedyś pracujący w serwisie Bellingcat, a obecnie piszący dla serwisu The Insider.

Grupę skazanych inspirował zbiegły do Moskwy austriacki biznesmen Jan Marsalek, w przeszłości obiekt dziennikarskiego śledztwa Grozewa. Marsalek, wynikało z ustaleń, szpiegował dla Rosjan i był powiązany z jednostką FSB odpowiedzialną za otrucie w 2020 r. najbardziej wpływowego rosyjskiego opozycjonisty Aleksieja Nawalnego.

Grupa bułgarskich amatorów żyjących w Anglii

Grozew twierdzi, że polowanie na niego zaczęło się w grudniu tego samego roku, gdy w szeroko zakrojonej dziennikarskiej współpracy udało się obnażyć, jak reżim Putina otruł politycznego przeciwnika.

Marsalek, skompromitowany w Austrii przedsiębiorca, który z kasy jednej ze spółek, wyprowadził miliony euro skontaktował się z Bułgarem żyjącym w Anglii Orlinem Russewem , który zapewniał, że dysponuje odpowiednią liczbą ludzi do śledzenia Grozewa 24 godziny na dobę. Były to jednak niewyszkolone osoby popełniające dziecinne błędy. 47-letni Russew przyznał się do winy i uniknął procesu przed brytyjskim sądem.

Czytaj także: Rumuński przyjaciel Putina nie wystartuje. „To cios w serce demokracji”

Na trop jego grupy wpadły w końcu służby wywiadowcze. Gdy w lutym 2023 r. Grozew miał wylatywać z USA do swojego domu w Wiedniu, podeszli do niego na lotnisku amerykańscy stróże prawa, sugerując, że lepiej byłoby odpuścić podróż.

Nie wracaj do domu, czekają na ciebie

– Powiedzieli mi, że powrót do Austrii to zły pomysł, bo są dane wywiadowcze, twierdzące, że czeka tam na mnie przygotowana grupa specjalna. Zapytałem: „Czy chodzi tylko o hakowanie i obserwację?”. Odpowiedzieli: „ Z tego, co zdążyliśmy zauważyć, zdecydowanie chodzi o coś więcej ” – opowiedział Grozew, który nie wsiadł na pokład samolotu.

Kilka tygodni później w mediach poinformowano o rozbiciu w Wielkiej Brytanii bułgarskiej siatki szpiegowskiej pracującej dla rosyjskiego wywiadu.

Można powiedzieć, że Rosjanie byli wręcz zdumieni jakością informacji Grozewa, podejrzewając go o ścisłą współpracę z CIA i to w pierwszej kolejności wysłannicy Kremla chcieli ustalić.

Igranie z czyimś życiem jako „fajny projekt”

W czasie procesu przedstawiono wiele danych obciążających bułgarską siatkę. To np. wiadomości, jakie wymieniali między sobą spiskowcy. W jednej z nich Marsalek odnosi się do ponownego pomysłu porwania Grozewa.

„Szczerze, myślę, że to zły pomysł” – pisze Marsalek do Russewa. „Zrobi się z tego zła prasa, a 6 miesięcy później będzie dwóch nowych Grozeów. To jak hydra – odetniesz jedną głowę i odrosną dwie kolejne” – tłumaczył Austriak, na co Russew odparł: „Ale jeśli oni tego chcą, to byłbym zachwycony spróbować. To byłby fajny projekt”.

Tymczasem, jak Grozew napisał w „Insiderze”, największym ich łupem był skradziony na konferencji w Czarnogórze telefon.

„Zatrudnijmy zamachowca-samobójcę”

„Otworzyli go i niczego nie znaleźli. Używałem go dokładnie dlatego, że nie miał żadnych wartościowych danych. Myśleli, że pozyskali skarb. Mnie i Romanowi też zdjęcia w kąpielówkach na plaży. Raczej to nie jest poziom szpiegostwa jak w 007” – zażartował dziennikarz w artykule.

Czytaj także: Niemiecki wywiad: Rosja szykuje prowokację. Chce przetestować artykuł 5. NATO

Ale im dłużej misja nie przynosiła spodziewanych efektów, tym groźniej brzmiały pomysły , w tym rozważano popełnienie morderstwa. „Zatrudnijmy zamachowca-samobójcę z ISIS i niech wysadzi się obok Grozewa na ulicy” – zastanawiał się Marsalek w innej wiadomości do Russewa.

Zabawa skończyła się, gdy do akcji weszły brytyjskie władze. W styczniu 2023 r. w serii nalotów policja aresztowała spiskowców. Russew był wyraźnie przerażony tym, co się stało, co widać na poniższym nagraniu z „wjazdu” angielskich służb. W toku zatrzymań zebrano mnóstwo dowodów prowadzących bezpośrednio do Marsalka i FSB.

Żyjemy i pracujemy w cieniu Kremla

Grozew zapowiedział w „Insiderze”, że wspólnie z Romanem Dobrochotowem dalej będzie prowadzić swoje śledztwa. Obaj nie podają miejsca swojego pobytu, bo – jak pisze dziennikarz – płynie z tego „przerażająca lekcja”, bo „za każdym razem, gdy udaremniony plan zemsty upada, może pojawić się kolejny”.

„Żyjemy i pracujemy w cieniu Kremla, który nie znosi uciążliwych osób mówiących prawdę. Z mojego punktu widzenia, aby to zmienić, potrzebny będzie więcej niż jeden wyrok skazujący” – podsumował Christo Grozew.