100 lat służby kobiet w policji. Jak zmieniała się ich rola?

Inauguracja obchodów. 26 lutego 2025 roku przypada 100. rocznica utworzenia kobiecych oddziałów w polskiej policji. To wyjątkowe święto nie tylko dla funkcjonariuszek, ale także dla całej formacji, która przez dekady ewoluowała, by stać się nowoczesnym i otwartym miejscem pracy dla kobiet. Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska podkreśliła, że polskie policjantki mogą być dumne ze swojego munduru i historii, którą tworzą od 1925 roku. W Senacie zorganizowano międzynarodową konferencję „Policja jest kobietą” , która zainaugurowała obchody 100-lecia pracy kobiet w polskiej policji.

Historyczne początki

Dokładnie sto lat temu, 26 lutego 1925 roku, minister spraw wewnętrznych Cyryl Ratajski podpisał decyzję o utworzeniu pierwszej kobiecej jednostki policyjnej . Była to odpowiedź na rosnącą liczbę przestępstw związanych z kobietami i dziećmi oraz międzynarodowe naciski na ich skuteczniejsze zwalczanie.

Pierwsze policjantki w Polsce

Do służby przyjęto 30 kobiet, które wiosną tego samego roku rozpoczęły kurs policyjny i zasiliły brygady kobiece w Warszawie oraz Łodzi. Na czele tej pionierskiej grupy stanęła Stanisława Filipina Paleolog .

Droga do pełnoprawnej służby nie była jednak łatwa. Pełnienie funkcji w tej zdominowanej przez mężczyzn instytucji wymagało determinacji i odwagi.

W tamtym okresie wymagania wobec kandydatek były rygorystyczne. Do policji mogły wstępować jedynie panny lub bezdzietne wdowy w wieku 25-45 lat, zobowiązujące się do pozostania w stanie wolnym przez co najmniej 10 lat. Oczekiwano również nieskazitelnej opinii, odpowiedniego wzrostu (minimum 164 cm) oraz doskonałego stanu zdrowia.

Policjantki w czasie II wojny światowej i PRL

Po wybuchu II wojny światowej wiele policjantek zaangażowało się w działalność konspiracyjną . Stanisława Paleolog była jedną z osób, które po wojnie kontynuowały działalność w administracji państwowej .

Po 1945 roku kobiety stopniowo zaczęły wracać do służby, choć przez długi czas dominowały w pionach administracyjnych, prewencyjnych oraz służbie śledczej.

Czytaj także: Straż Marszałkowska. Mało znane fakty o najmniejszej formacji mundurowej

W latach PRL sytuacja kobiet w policji była trudna – nie były dopuszczane do wielu kluczowych stanowisk i funkcji dowódczych. Dopiero po transformacji ustrojowej w 1989 roku otworzyły się dla nich nowe możliwości awansu i kariery .

Wyzwania i awans zawodowy

– Polskie policjantki mogą być dumne ze swojego munduru – powiedziała marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska . Zaznaczyła, że potrzebne są bardziej dynamiczne działania na rzecz rozwoju zawodowego i awansu kobiet w policji.

Determinacja i sukces

Marszałek Senatu zaznaczyła, że droga Polek do policyjnej służby nie była łatwa i wymagała od kandydatek ogromnej determinacji.

– Aby dostać się na kurs policji trzeba było spełnić bardzo wiele rygorystycznych wymagań. Pomimo tego (...) polskie policjantki potrafiły skutecznie przebijać się w hierarchii służbowej i odegrały znaczącą rolę w najtrudniejszych momentach w historii Polski – przypomniała.

Czytaj także: Nielegalne wyścigi w stolicy. Setki kontroli i mandaty na 123 tys. zł w noc

Współczesne oblicze kobiet w polskiej policji

Obecnie kobiety stanowią 21 proc. funkcjonariuszy polskiej policji – to ponad 20 tys. osób.

Jak podkreślił komendant główny policji Marek Boroń , ich obecność nie tylko wzmacnia kompetencje formacji, ale także przyczynia się do budowania nowoczesnej, profesjonalnej i otwartej służby mundurowej.

Czytaj także: Zatrzymał jadących na Strajk Kobiet. Były dowódca policji usłyszał zarzut

Wyzwania i perspektywy

Podczas konferencji minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak zwrócił uwagę na fakt, że kobiety w policji nadal mogą napotykać bariery, jednak ich umiejętności i kompetencje są kluczowe dla rozwoju tej formacji.

– Nie ma tu żadnego sufitu, tylko wasze umiejętności, wasza praca i wasze kompetencje wyznaczają cele, które możecie osiągnąć – powiedział minister.

Czytaj także: Wcześniejsza emerytura i większe płace. Policjanci żądają zmian

Zwracając się do zgromadzonych policjantek szef MSWiA powiedział, że każda z nich „podjęła bardzo szczególną decyzję, trudniejszą niż podejmują mężczyźni decydujący się na włożenie munduru”.

Marszałek Senatu podkreśliła, że należy nie tylko doceniać poświęcenie policjantek, ale także aktywnie wspierać ich rozwój zawodowy. Awans kobiet na wyższe stanowiska powinien być naturalnym procesem wynikającym z ich doświadczenia i kompetencji, a nie wyjątkiem od reguły.

Ewolucja umundurowania

Od momentu utworzenia kobiecych oddziałów w 1925 roku wiele zmieniło się w zakresie umundurowania i wymagań wobec funkcjonariuszek. Pierwsze mundury były dostosowane do mody lat 30. XX wieku – obejmowały trencz, spódnicę oraz trzewiki na niskim obcasie.

Współczesne policjantki noszą taki sam strój jak ich koledzy, z wyjątkiem munduru wyjściowego, w którym kobiety mogą nosić spódnice.

Czytaj także: „Strajk włoski” w policji. Związkowcy domagają się podwyżek

Przyszłość kobiet w polskiej policji

100. rocznica obecności kobiet w polskiej policji to nie tylko okazja do refleksji nad historią, ale także impuls do dalszego rozwoju i działań na rzecz równości w strukturach mundurowych. Dzięki rosnącej liczbie kobiet na wysokich stanowiskach, coraz większej liczbie awansów oraz otwartości na kompetencje funkcjonariuszek, polska policja staje się coraz bardziej nowoczesna i profesjonalna .

Obchody 100-lecia pracy kobiet w polskiej policji to dowód na to, że ich rola w służbach mundurowych jest nie tylko istotna, ale także niezbędna. Jak zaznaczyła marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska , polskie policjantki mają powody do dumy – zarówno ze swojego munduru, jak i ze swojej historii.