Czerwona Planeta odkrywa tajemnice. Jasne jest, że Mars „zardzewiał” i dlatego mówimy o nim jako o Czerwonej Planecie. Jednak naukowcy zweryfikowali dotychczasową hipotezę, jakie procesy do tego doprowadziły, dowiadując się przy okazji, jak marsjański krajobraz mógł kiedyś wyglądać. Cztery miliardy lat temu Mars był szary, kamienisty i mokry. Taka powierzchnia dała początek temu, jak planetę widzimy dziś. Sporu nie ma co do tego, że odpowiada za to obecność tlenku żelaza w pyle marsjańskim. Najnowsze badania obalają jednak dotychczasową teorię o źródle pochodzenia tego nieorganicznego związku chemicznego na Marsie, wskazując na istotną rolę wody w procesie jego powstania.Tlenek żelazaPoprzednia hipoteza opierała się tylko na danych z sond obserwacyjnych, które nie wykazywały obecności wody. Naukowcy doszli zatem do wniosku, że ten konkretny rodzaj tlenku żelaza musi być hematytem, powstałym w warunkach suchej powierzchni poprzez reakcje z atmosferą Marsa na przestrzeni miliardów lat – po wczesnym okresie wilgotnym w rozwoju planety.Czytaj także: Takich zdjęć Księżyca jeszcze nie było. „Są surrealistyczne”W ostatnich dziesięcioleciach na Ziemię dotarło tymczasem wiele informacji, pozbieranych w toku misji łazików wysyłanych na Czerwoną Planetę. Wystarczy wspomnieć, że od czterech lat wciąż na Marsie pracuje łazik Perseverance (Wytrwałość) NASA.To ferrihydryt„Dzięki flocie statków kosmicznych, które badały planetę przez ostatnie dekady, wiemy, że ten czerwony kolor jest spowodowany zardzewiałymi minerałami żelaza w pyle. Oznacza to, że żelazo związane w skałach Marsa w pewnym momencie zareagowało z ciekłą wodą lub wodą i tlenem w powietrzu, podobnie jak rdza tworzy się na Ziemi” – tłumaczy w analizie Europejska Agencja Kosmiczna (ESA).Przez miliardy lat ten rdzawy materiał – tlenek żelaza – rozkładał się na pył i rozprzestrzeniał po całej planecie pod wpływem wiatrów. Proces ten trwa do dziś.Czytaj także: Zbliża się wielka koniunkcja planet. Kolejna dopiero za... 136 latNowa analiza w połączeniu z nowatorskimi technikami laboratoryjnymi wykazuje, że czerwony kolor Marsa lepiej pasuje do tlenków żelaza zawierających wodę, znanych jako ferrihydryt. Ferrihydryt zwykle tworzy się szybko w obecności chłodnej wody, więc musiał powstać, gdy Mars miał jeszcze wodę na swojej powierzchni. Ferrihydryt zachował swój wodny charakter do dziś, pomimo tego, że został zmielony i rozprzestrzeniony po całej planecie od momentu powstania.Zaawansowana maszyna do mieleniaNaukowcy na podstawie najnowszych danych pokusili się nawet o odtworzenie marsjańskiego pyłu w warunkach laboratoryjnych. – Próbowaliśmy stworzyć replikę pyłu marsjańskiego w laboratorium, używając różnych rodzajów tlenku żelaza. Odkryliśmy, że ferrihydryt zmieszany z bazaltem, skałą wulkaniczną, najlepiej pasuje do minerałów widzianych przez sondy kosmiczne na Marsie – mówi główny autor badania Adomas Valantinas, z Uniwersytetu Browna w USA.Czytaj także: Więcej naukowych ciekawostek w TVP.Info– Mars nadal jest Czerwoną Planetą. Po prostu nasze zrozumienie, dlaczego jest czerwony, uległo transformacji. Najważniejszą konsekwencją jest to, że ponieważ ferrihydryt mógł powstać tylko wtedy, gdy na powierzchni była jeszcze woda, Mars zardzewiał wcześniej niż sądziliśmy. Co więcej, ferrihydryt pozostaje stabilny w obecnych warunkach na Marsie – podkreśla.Replika pyłu marsjańskiego powstała z pomocą zaawansowanej maszyny do mielenia, aby uzyskać realistyczną wielkość ziarna pyłu równą 1/100 ludzkiego włosa. Następnie przeanalizowano próbki za pomocą tych samych technik, co orbitujące statki kosmiczne, aby dokonać bezpośredniego porównania, ostatecznie identyfikując ferrihydryt jako najlepsze dopasowanie.– Niektóre z próbek już zebranych przez łazik Perseverance i oczekujących na powrót na Ziemię zawierają pył; gdy tylko dostarczymy te cenne próbki do laboratorium, będziemy w stanie dokładnie zmierzyć, ile ferrihydrytu zawiera pył i co to oznacza dla naszego zrozumienia historii wody – i możliwości istnienia życia na Marsie – podsumowuje Colin Wilson, naukowiec ESA odpowiedzialny za projekt TGO i Mars Express.