Pracownik może odmówić. Jaka praca, taka płaca – mówi mądrość ludowa. A, że praca w niedzielę i święta nie jest i nie powinna być czymś zwyczajnym, to prawo pracy przewiduje, że osoby, które ją wykonują, powinny otrzymać coś w zamian. Co do zasady praca w niedzielę i święta jest zakazana. Ale zdarzają się wyjątki. Co jeśli musimy pracować w takie dni? Przede wszystkim za pracę w niedzielę i święta pracownikowi należy się dzień wolny lub dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 proc. za każdą godzinę pracy. Radca prawny dr Monika Wieczorek wskazała, że praca w dni świąteczne dozwolona jest na przykład w branży transportu i komunikacji, ale też w szpitalach, hotelach czy gastronomii. To nie oznacza jednak, że jest to praca wykonywana na tych samych zasadach jak w tygodniu.CZYTAJ TAKŻE: Bat na niepłacących pracodawców. Nowe przepisy i dwa lata więzienia– Praca w niedzielę i święta jest możliwa, ale w zamian pracownik ma prawo do dnia wolnego. W przypadku świąt dzień wolny powinien być wykorzystany jeszcze w tym samym okresie rozliczeniowym. Czyli na przykład, jeśli mamy miesięczny okres rozliczeniowy, to do zakończenia miesiąca kalendarzowego dzień wolny należy pracownikowi zwrócić – wyjaśniła Wieczorek.Dodała, że jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego w tym terminie, pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 proc. za każdą godzinę pracy w święto.Kiedy można odmówić?Ekspertka zwróciła uwagę, że polecenie pracy w święto jest poleceniem służbowym. Wskazała, że „w takich sytuacjach pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego, jeżeli jest ono niezgodne z przepisami prawa, umową o pracę lub zasadami współżycia społecznego”.– Odmowa pracy w święta jest uzasadniona na przykład w sytuacji, gdy praca jest polecana w branży czy w obszarze, w którym zgodnie z Kodeksem pracy nie jest dozwolona praca w święta. To przykład polecenia służbowego sprzecznego z przepisami prawa. Taka odmowa nie może stanowić przyczyny uzasadniającej zwolnienie pracownika z pracy – powiedziała Wieczorek.Ekspertka zaznaczyła, że inne zasady dotyczą pracy 24 grudnia. – Na razie Wigilia nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Natomiast jest to zwyczajowo dzień świąteczny dla osób, które obchodzą Święta Bożego Narodzenia – podkreśliła. Obecnie, zgodnie z ustawą o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta, Wigilia jest dniem roboczym dla pracowników handlu do godziny 14.ZOBACZ RÓWNIEŻ: Petru pójdzie do pracy w Wigilię. „Podpisałem umowę zlecenie z dyskontem”– W przypadku branż niehandlowych praca 24 grudnia jest pracą jak w każdy inny normalny dzień, ale zwyczajowo w wielu miejscach pracownicy wychodzą z niej wcześniej – wskazała Wieczorek. Przypomniała, że ustawa w sprawie ustanowienia Wigilii, jako dnia wolnego od pracy czeka na podpis prezydenta Andrzeja Dudy. – Jeśli przepisy wejdą w życie, to od przyszłego roku wynagrodzenie pracownika za 24 grudnia będzie obliczane na świątecznych zasadach – dodała Wieczorek.ZOBACZ TAKŻE: Zmiana definicji mobbingu. „Przepisy na korzyść pracownika”