15 tys. problemowych użytkowników opioidów. Ministerstwo Zdrowia udzieliło sejmowej Komisji Zdrowia informacji na temat sprzedaży opioidów w Polsce i o planach przeciwdziałania nielegalnemu dostępowi do tych środków. – Od pięciu lat systematycznie rośnie liczba wystawianych recept na silny opioidowy lek przeciwbólowy – oksykodon. Od stycznia do maja 2024 r. były to 104 tys. recept, o 50 proc. więcej niż w 2019 r. – przekazał wiceminister zdrowia Marek Kos. Wiceminister zdrowia powiedział, że w Polsce jest ok. 15 tys. problemowych użytkowników opioidów, co znaczy, że problem ten na tle Europy w Polsce jest mniejszy. Wśród osób zgłaszających się na leczenie z uzależnienia używkami 16 proc. stanowią osoby uzależnione od opioidów.Rocznie wydawanych jest ok. 7 mln recept na opiaty. W tym roku od stycznia do maja wystawiono 2,9 mln takich recept. Fentanyl w dół, oksykodon w góręMarek Kos zwrócił uwagę, że od 2019 r. spada liczba recept na fentanyl, syntetyczny opioidowy lek przeciwbólowy stosowany m.in. w onkologii, medycynie paliatywnej i chirurgii, który staje się jednak w Polsce coraz popularniejszym narkotykiem. W 2019 r. lekarze wystawili 143 tys. recept na ten środek, w 2022 r. – 127 tys., w 2023 r. – 119 tys., a od stycznia do maja 2024 r. – 45 tys.Rośnie za to liczba recept wystawianych na oksykodon, inny silny opioidowy lek przeciwbólowy.W 2019 r. na ten lek wypisano 171 tys. recept, w 2022 r. – 206 tys., w 2023 r. – 230 tys. W tym roku do maja były to 104 tys. recept, o 11 proc. więcej niż w 2023 r. i o 50 proc. więcej niż w 2019 r.– Wzbudza to nasze największe obawy i będzie wymagało podjęcia działań. Być może ten lek jest podawany w odpowiednich wskazaniach, ale będzie to wymagało odpowiedniego monitoringu – powiedział wiceminister zdrowia.Problematyczne receptomatyWedług raportu w 2019 r. w receptomatach wystawiono 583 tys. recept, z usługi skorzystało ok. 64 tys. pacjentów, receptomaty obsługiwało 464 lekarzy.W 2023 r. było to już ponad 2 mln 850 tys. recept, ponad milion korzystających z receptomatów pacjentów i ponad tysiąc obsługujących ich lekarzy. Wypisane w ubiegłym roku w receptomatach leki miały wartość przekraczającą 275 mln zł. Były to głównie leki nierefundowane.Przedstawicielka Narodowego Fundusz Zdrowia wyjaśniła posłom, że część lekarzy pracujących dla receptomatów boi się kontroli funduszu, więc woli nie przepisywać leków objętych refundacją.Nielegalnie w internecie– O ile handel receptami w internecie co do zasady będzie rozproszony, to są daleko idące podejrzenia, że mamy do czynienia z działalnością grup przestępczych, które w ten sposób wyprowadzają substancje kontrolowane z legalnego łańcucha dystrybucji w celu dalszego wykorzystania już niezgodnie z prawem – powiedział Tomasz Lisiewski z departamentu nadzoru farmaceutycznego Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. Poinformował też, że w związku z tym GIF nawiązał współpracę z Centralnym Biurem Śledczym Policji.Przekazał, że serwis sprzedażowy Allegro w porozumieniu z GIF wprowadził algorytm, który wykrywa oferty zawierające sprzedaż nielegalnie wprowadzonych do sprzedaży substancji. Dzięki temu od początku roku wycofał ok. 100 tys. takich ofert.– Allegro zrobiło to dobrowolnie. My jako inspekcja nie mamy możliwości wymusić na podmiotach takiej działania. Jeśli jakiś podmiot nie chce, nie zostanie przez nas przymuszony. To jest problem z wieloma innymi portalami, dotyczy m.in. Facebooka, który nie jest zainteresowany tego typu współpracą – powiedział Lisiewski.Propozycje rozwiązańPoseł Janusz Cieszyński (PiS) przedstawił posłom propozycję rozwiązań polityki antyopioidowej, jak zaostrzenie przepisów dotyczących receptomatów, by teleporada przy silnie działających lekach wykonywana była z użyciem audio i wideo w czasie rzeczywistym. Nie powinno być możliwości wydania ich na czacie lub po wypełnieniu ankiety.Zaproponował też, by zobowiązać GIF do monitorowania zarówno przepisywania, jak i wydawania opioidów w aptekach na poziomie placówki i konkretnego pracownika.W propozycjach rozwiązań znalazło się też wprowadzenie większej odpowiedzialności samorządów zawodowych pracowników medycznych, by skuteczniej mogły przeciwdziałać nadużyciom w wystawianiu recept.Cieszyński uważa, że przeciwdziałanie obrotowi opioidami w sieci należy uczynić zadaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości. Według posła konieczny jest też monitoring realnego użycia opioidów. Uważa on, że Główny Inspektorat Sanitarny powinien być zobowiązany do prowadzenia badań ścieków na okoliczność obecności opioidów tak, aby od razu wykrywać ogniska użycia narkotyków.Parlamentarzysta zaproponował komisji, by wspólnie przygotowała projekt ustawy antyopioidowej. Ma złożyć w tej sprawie oficjalny wniosek.Nie tylko Polska. Tak radzą sobie inniW marcu b.r. rząd Giorgii Meloni jako jeden z pierwszych w Europie przedstawił krajowy plan przeciwdziałania uzależnieniom od fentanylu i innych opioidów, by – jak podkreślono – nie dopuścić do dramatu, jaki ma miejsce w USA. Zapowiedziano stały monitoring importu i eksportu lekarstw na bazie fentanylu oraz kontrole prowadzone przez specjalną komórkę karabinierów do spraw ochrony zdrowia, by zapobiegać kradzieżom tego bardzo silnego środka w aptekach, w zakładach karnych prowadzony jest monitoring pod kątem obecności tego opioidu.Według włoskiego rządu kolejnym, niezbędnym element planu jest kampania edukacyjna w szkołach.