Walki trwały 13 dni i 20 godzin. Mija 80 lat od rozpoczęcia zwycięskiej fazy bitwy o Monte Cassino we Włoszech. W nocy z 11 na 12 maja 1944 roku wojska alianckie przystąpiły do decydującego szturmu. Operacja pod kryptonimem „Honker” z udziałem polskich żołnierzy, po tygodniu walk przyniosła sukces. Drugi Korpus Polski, dowodzony przez generała Władysława Andersa, 18 maja przełamał obronę Niemców i otworzył aliantom drogę na Rzym. Bitwa o Monte Cassino była jedną z najkrwawszych i najtrudniejszych walk okresu II wojny światowej. Leżące w południowych Włoszech Cassino wraz z kilkoma innymi wzgórzami stanowiło kluczową pozycję obronną niemieckiej tzw. linii Gustawa, strzegącej drogi z Neapolu do Rzymu. Masywu Monte Cassino broniła elitarna niemiecka 1. Dywizja Spadochronowa oraz pułki wysokogórskie. Od stycznia 1944 roku Niemcy odparli trzy ataki wojsk alianckich, w których uczestniczyły oddziały amerykańskie, angielskie, francuskie, hinduskie i nowozelandzkie.Najbardziej zacięte walki o wzgórze „Widmo”Drugi Korpus Polski nacierał na najtrudniejszym odcinku, uderzając od północy na grzbiet górski, łączący pozycje niemieckie z klasztorem Monte Cassino. Najbardziej zacięte walki toczono o wzgórze „Widmo”, gdzie Niemcy, wyposażeni w broń maszynową, bronili się w systemie betonowych bunkrów. Dodatkowo byli osłaniani ogniem moździerzy i artylerii, a teren wokół był gęsto zaminowany.Polskie natarcie 12 maja zakończyło się niepowodzeniem, jednak zmusiło przeciwnika do ujawnienia stanowisk obronnych, co umożliwiło ich rozpoznanie i pomogło przy kolejnym natarciu, nocą z 16 na 17 maja. 18 maja 1944 roku na ruinach benedyktyńskiego klasztoru na szczycie Monte Cassino załopotała biało-czerwona flaga, a w samo południe plutonowy Emil Czech (zmarł w 1978) zagrał hejnał mariacki.Chcieli stanąć do walki z NiemcamiŻołnierz 2. Korpusu Polskiego – kapitan Władysław Antoni Dąbrowski wspominając bitwę (2021), powiedział reporterowi Polskiego Radia, że zdobycie Monte Cassino było dla polskich żołnierzy wyjątkowo ważnym wydarzeniem. Historyk doktor Szymon Niedziela powiedział (2022), że czynnikiem decydującym o zwycięstwie pod Monte Cassino mogło być morale 2. Korpusu Polskiego, którego żołnierze jak najszybciej chcieli stanąć do walki z Niemcami.Polski Cmentarz Wojenny na zboczach Monte Cassino, będący jednym z najważniejszych miejsc pamięci narodowej, powstał na przełomie 1944 i 1945 roku. Zostało tam pochowanych ponad tysiąc polskich żołnierzy. Zgodnie z wolą generała Władysława Andersa, który zmarł w Londynie w 1970 roku, jego prochy spoczęły na Monte Cassino. W 2011 roku pochowano tam także wdowę po generale - Irenę Anders. Na murze wokół cmentarza umieszczono sentencje „Przechodniu, powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie” oraz „Za naszą i waszą wolność my żołnierze polscy oddaliśmy Bogu ducha, ciało ziemi włoskiej, a serca Polsce”.Czytaj także: „Antywojenny metal śmierci” [WYWIAD]