Nasze mózgi tworzą fałszywe wspomnienia

Potrafimy z łatwością uwierzyć, że byliśmy świadkami zdarzenia, które nie miało miejsca. Fałszywe wspomnienia można usuwać stosując odpowiednie techniki – ustalił zespół badaczy z kilku europejskich uniwersytetów. Badaniom przyjrzał się portal TVP Nauka.

Tworzenie fałszywych wspomnień jest znanym zjawiskiem w psychologii. Badania wykazały, że sugerowanie ludziom uczestniczenia w jakimś wydarzeniu, które nie miało miejsca potrafi być niezwykle skuteczne. Nasze mózgi akceptują scenariusz zdarzeń jako własne wspomnienie. Co więcej, często zaczynają tworzyć nowe szczegóły. Taka technika nazywana jest przez psychologów wszczepianiem wspomnień – informuje TVP Nauka.

Zespół badaczy z kilku europejskich uniwersytetów pokazał, że jest to odwracalne. Wystarczy odpowiednio poprowadzona rozmowa. Naukowcy przeprowadzili eksperyment na grupie 52 osób. Z pomocą rodziców badanych postarali się wszczepić ochotnikom fałszywe wspomnienia dotyczące ich dzieciństwa. Historie, które brzmiały prawdopodobnie, ale nigdy nie miały miejsca dotyczyły negatywnych wydarzeń takich jak zgubienie się, ucieczka z domu, uczestnictwo w wypadku samochodowym.

Rodzice – jako osoby wzbudzające zaufanie – mieli za zadanie przekazać badanym cztery historie z ich życia, w tym dwie fałszywe. Następnie uczestnicy eksperymentu byli pytani o te wydarzenia podczas wielokrotnych rozmów z naukowcami. Już w trakcie trzeciej sesji większość badanych zaczynała wierzyć, że fałszywe historie były ich udziałem. Około 40 proc. osób wytworzyło fałszywe wspomnienia. Badacze spróbowali je wymazać za pomocą dwóch strategii.

Naukowcy przypominali uczestnikom, że wspomnienia niekoniecznie powstają na bazie własnego doświadczenia, ale również na podstawie zdjęć i opowieści rodzinnych. Już samo pytanie o źródło wspomnienia pozwoliło niektórym badanym zweryfikować fałszywe historie. Drugą techniką było wytłumaczenie, że nasze mózgi mogą tworzyć nowe wspomnienia, kiedy odtwarzamy w pamięci to samo wydarzenie wiele razy. W ciągu kilku kolejnych sesji badani zaczynali tracić fałszywe wspomnienia.

Weryfikacja prawdy

Co ciekawe, obie techniki nie miały wpływu na pamięć o prawdziwych wydarzeniach. Mózg po prostu zweryfikował prawdę i fikcję. Naukowcy zbadali uczestników po upływie roku. Okazało się, że 74 proc. osób, które wytworzyły fałszywe wspomnienia, pozbyło się ich z pamięci.

– Zaprojektowaliśmy nasze techniki badawcze w taki sposób, aby miały zastosowanie w rzeczywistych sytuacjach. Chcieliśmy wzmocnić wiarę ludzi w ich własną prawdę, zamiast dać im polegać tylko na innych źródłach. Pokazaliśmy, że możemy pomóc im zdać sobie sprawę z tego, co jest nieprawdą lub mogło zostać fałszywie zapamiętane – to może być bardzo pożyteczne w kryminalistyce – tłumaczy Hartmut Blank z Uniwersytetu w Portsmouth.

Tworzenie fałszywych wspomnień może mieć poważne konsekwencje – ostrzegają naukowcy. W skrajnych przypadkach prowadzi na przykład do oskarżenia niewinnych osób na salach sądowych lub przyznania się do winy przez osoby, które w istocie nie popełniły przestępstwa.

Badanie daje ekspertom gotowe do zastosowania techniki w trakcie przesłuchań świadków i ofiar przestępstw, które przyczyniają się do zweryfikowania wersji zdarzeń. Wiedza na temat przetwarzania wspomnień przez nasze mózgi może również mieć szerokie zastosowanie w psychoterapii.

#nauka # mózg # neurologia # badanie #eksperyment