Dziedzictwo trzech kultur – muzułmańskiej, chrześcijańskiej i żydowskiej – widoczne jest na każdym kroku. Dziedzictwo trzech kultur – muzułmańskiej, chrześcijańskiej i żydowskiej - widoczne jest na każdym kroku, choć wiele zabytków pamięta jeszcze czasy Rzymian. Andaluzja zachwyca pod każdym względem. Malownicze krajobrazy zapierają dech w piersiach. Oprócz szerokich plaż i majestatycznych gór, wzgórza porastają drzewka oliwne, pomarańczowe i winnice. Miasta urzekają zabytkami wpisanymi na listę światowego dziedzictwa UNESCO, wielowiekową tradycją i smaczną kuchnią. W Andaluzji urodzili się m. in. Seneka i Pablo Picasso, a widokami zachwycał się Ernest Hemingway. Zapraszam w podróż po najpiękniejszych miastach regionu – Kordoby, Rondy, Grenady i Malagi. Kordoba - miasto trzech kultur Przez wieki była wielokulturowym tyglem. Obok siebie w zgodzie żyli muzułmanie, Żydzi i chrześcijanie. Wpływy trzech kultur widoczne są do dziś. Trochę nadszarpnięte zębem czasu kamienice pamiętają wydarzenia sprzed lat i były świadkiem barwnej historii miasta. Kordoba oczarowuje. Największy rozkwit przeżywała w czasach, gdy była stolicą kalifatu. Już ponad tysiąc lat temu znajdowało się tu 80 szkół, 50 szpitali, 300 łaźni, 300 meczetów i 70 publicznych bibliotek. Najsłynniejsza była biblioteka kalifa Al-Hakama, którą odwiedzali uczeni z całego kontynentu. Jej zbiory liczyły aż 400 tys. manuskryptów. W Kordobie urodzili się trzej słynni filozofowie: rzymski Seneka, muzułmański Awerroes i żydowski Majmonides. Kordoba w średniowieczu była jednym z najnowocześniejszych miast ówczesnego świata. Już wtedy domy miały wodę dzięki kanalizacji! Najważniejszym zabytkiem miasta, wpisanym razem ze starówką na listę światowego dziedzictwa UNESCO, jest monumentalny meczet La Mezquita, częściowo przebudowany na katedrę. W środku znajduje się ponad 800 kolumn, bogato zdobiony mihrab z kopułą w kształcie muszli i wiele kaplic. Świątynia powstała w VIII wieku w miejscu wizygockiej katedry. Źródła podają, że jest to największy były meczet w Europie. Dawniej rozmiarami ustępował tylko meczetowi w Mekce. Wchodzi się do niego przez Patio de los Naranjos – ogród z drzewkami pomarańczy, w którym przed wiekami muzułmanie dokonywali rytualnego obmycia przed modlitwą. Drugim ważnym zabytkiem jak Alcazar, zamek Królów Chrześcijańskich, w którym mieszkali król Ferdynand II Aragoński i Izabela I Kastylijska. To tutaj Krzysztof Kolumb przedstawił władcom swój plan podróży do Indii. Pomnik całej trójki można zobaczyć w pięknych zamkowych ogrodach.Później warownia była siedzibą Inkwizycji. Zamek zbudowano w XIV wieku na murach poprzednich budowli rzymskich i arabskich. Podobnie jak Mezquita, został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W środku warto zobaczyć mozaiki pochodzące jeszcze z czasów rzymskich. Niedaleko Alcazaru znajduje się słynny kamienny Most Rzymski z 16. łukami z I wieku p.n.e. i zbudowana w XII wieku wieża Calahorra. To tu fani Instagrama robią wiele zdjęć, bo doskonale widać starą część Kordoby.Będąc w mieście, nie sposób ominąć urokliwe wąskie uliczki, ozdobione kolorowymi donicami z kwiatami. Warto zgubić się w ich labiryncie, spróbować tapas w klimatycznych knajpkach, poczuć ducha miasta. Kordoba słynie z ukwieconych dziedzińców, a wiele z nich można zobaczyć w dzielnicy żydowskiej, która także znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. W Kordobie nie brakuje placów. Jednym z nich jest zbudowany w XVII wieku Plaza de la Corredera, na którym dawniej odbywały się nie tylko walki byków i ważne uroczystości, ale też krwawe egzekucje. Niedaleko znajdują się ruiny świątyni rzymskiej z I wieku ze zrekonstruowanymi kolumnami. Jeśli wystarczy czasu, można wybrać się do Pałacu Viana, - który słynie z pięknych ogrodów, a także do Miejskiego Muzeum Walki Byków, Muzeum Alchemii czy Muzeum Archeologicznego.Ronda – miasto na skałach To jedno z najstarszych i najpiękniej położonych miast Hiszpanii. Ślady osadnictwa sięgają neolitu. W VI wieku p.n.e. osadę założyli tu Celtowie, a później Fenicjanie i Rzymianie. Za panowania Juliusza Cezara Ronda otrzymała tytuł miasta. Teraz można ją podziwiać z dwóch stron wąwozu Tajo. Składa się z dawnej części mauretańskiej – Ciudad i chrześcijańskiej – Mercadillo.Najbardziej charakterystycznym i najczęściej fotografowanym zabytkiem jest monumentalny XVIII-wieczny Nowy Most - Puente Nuevo. Jego wysokość wynosi prawie 100 metrów, a długość – ponad 60 metrów. Robi ogromne wrażenie, tak jak kamienice zbudowane nad wąwozem. Z kilku punktów widokowych można podziwiać zarówno starówkę, jak i malownicze skały. Nowy Most zachwyca, ale warto pamiętać, że to właśnie z niego w trakcie hiszpańskiej wojny domowej w 1936 r.u zrzucono około 5 tys. osób. Ronda po obu stronach wąwozu ma wiele urokliwych uliczek i kamienic. Miastem zauroczony był sam Ernest Hemingway. W dawnej części arabskiej, na placu Duquesa de Parcent, można zobaczyć XVIII-wieczny dawny ratusz i kościół Santa Maria la Mayor z XV wieku. Wcześniej stał tu meczet, ale do naszych czasów przetrwały tylko pozostałości mirhabu. Jednak turystów w tej części miasta przyciąga dawny pałac arabskich władców – Pałac Mondragon (Palacio de Mondragón). Ma trzy dziedzińce, misternie zdobione sufity, wiele ceramicznych ozdób i malowniczy ogród. Niedaleko wąwozu znajduje się zbudowany w XVIII wieku Pałac Króla Maurów, Palacio del Rey Moro, z wiszącymi nad przepaścią ogrodami i tzw. kopalnią wody (la mina de aqua). W rzeczywistości w pałacu nigdy nie mieszkał żaden mauretański król, a zjawiskowe ogrody zostały zaprojektowane w XX wieku przez francuskiego architekta. Był nim Jean Claude Nicolas Forestier, ten sam, który zaprojektował m. in. ogrody na Polu Marsowym w Paryżu.Oprócz ogrodów główną atrakcją Pałacu Króla Maurów jest wspomniana kopalnia, kilka wieków starsza od samego pałacu, bo powstała prawdopodobnie w XIV wieku. Zaopatrywała miasto w wodę, którą pobierano z rzeki dzięki specjalnym tunelom. Według legendy mieli je wydrążyć w skałach chrześcijańscy niewolnicy. Dawniej do kopalni prowadziło 365 schodów, do dziś zachowało się 300. W pobliżu Pałacu Króla Maurów można zobaczyć zbudowany w XVIII wieku Pałac Markiza Salvatierra z barokową fasadą i oryginalnymi rzeźbami. Warto zajrzeć także do arabskich łaźni z XIII wieku - które są podobno najlepiej zachowane w całej Hiszpanii. W części chrześcijańskiej popularnością cieszy się arena walk byków, zabytkowy plac Socorro (Plaza del Socorro), na którym dumnie stoi posąg Herkulesa i zbudowana z XVI wieku kamienica – gospoda (Posada de las Animas). Odwiedził ją słynny renesansowy hiszpański pisarz Miguel de Cervantes, którego najsłynniejszą książką jest „Przemyślny szlachcic. Don Kichot z Manczy”.Grenada i czar flamenco Oczarowuje orientalnym klimatem. Położona na wzgórzach Grenada od pierwszych chwil skradła moje serce. Nowoczesna, elegancka, pełna młodych ludzi, tętniących życiem placów i knajpek wypełnionych po brzegi.Hiszpańskie przysłowie mówi „kto nie widział Grenady, ten niczego nie widział” i może jest w tym trochę prawdy. Grenada jest częściej odwiedzana niż Madryt czy Barcelona, a jej największym skarbem jest Alhambra – ogromny kompleks pałacowo-zamkowy, najważniejszy i najwspanialszy zabytek sztuki islamskiej w Europie. Alhambra robi ogromne wrażenie. Wraz z ogrodami Generalife, znajdującymi się zaraz za jej murami – i dzielnicą Albaicin została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W Alhambrze zachwycają kolumny, łuki, misterne zdobienia ścian i sklepień, urokliwe dziedzińce.Co ciekawe, po upadku emiratu i podboju go przez chrześcijan, hiszpańscy władcy byli tak zachwyceni kompleksem, że niewiele w nim zmienili. Na terenie kompleksu zbudowano renesansowy Pałac Karola V, ale nie robi on takiego wrażenia jak budowle z wcześniejszych stuleci.W Alhambrze najważniejsze są trzy oszołamiające Pałace Nasrydów (Mexuar, w którym emir przyjmował posłów, Pałac Comares – oficjalna rezydencja władcy i Pałac Lwów – prywatna rezydencja emira), a także zbudowana w XIII wieku twierdza Alcazaba z ogrodem Adarves (Jardín de los Adarves). W kompleksie można zobaczyć też dobrze zachowane łaźnie arabskie z XIV wieku, zbudowany w miejscu meczetu kościół św. Marii i El Partal – dziś Rajskie Ogrody, choć to tu dawniej znajdowały się wille bogatych mieszkańców.Grenada w późnym średniowieczu była stolicą emiratu. Ślady panowania Maurów nadal są widoczne, zwłaszcza w dawnej dzielnicy arabskiej Albaicin. Białe kamienice, brukowane wąskie uliczki, orientalne zdobienia, mozaiki, średniowieczne bramy…Największy rozwój Albaicin trwał od XIII do XVI wieku. Znajdowało się tu 26 meczetów, ale nie przetrwał żaden. Część przekształcono na kościoły chrześcijańskie, np. kościół Zbawiciela.W dobrym stanie przetrwał XVI-wieczny kościół św. Bartłomieja, klasztor (Convento de Santa Isabel la Real) zbudowany z polecenia królowej Izabeli Kastylijskiej, łaźnie arabskie i zbudowany w XV wieku Pałac Dar al-Horra, rezydencja matki Boabdila Abu Abdallaha Muhammada XII, ostatniego emira Grenady. Z placu, na punkcie widokowym Mirador de San Nicolás, rozpościera się zjawiskowy widok na ośnieżone szczyty pasma Sierra Nevada i zbudowaną na wzgórzu Alhambrę. Z Albaicin jest już rzut beretem do kolejnej fascynującej dzielnicy miasta – Sacromonte. To tu od XVI wieku osiedlali się głównie Romowie, którzy mieszkali w jaskiniach. Żyli tu także wypędzeni z miasta muzułmanie i Żydzi.Część grot nadal jest zamieszkiwana, a w wielu jaskiniach mieszczą się hotele, puby i restauracje. Co wieczór odbywają się tu pokazy tańca flamenco. Warto się wybrać, by poczuć niezwykły klimat tej dzielnicy. W w Grenadzie nie można pominąć także Starego Miasta z zachwycającą gotycko-renesansową katedrą Najświętszej Maryi Panny od Wcielenia. W środku można zobaczyć monumentalne organy, pełen przepychu, misternie wykonany ołtarz główny, pozłacane ołtarze boczne, rzeźby, płaskorzeźby i szerokie białe kolumny. Mają ponad 40 metrów wysokości.Przy świątyni znajduje się Kaplica Królewska, w której zostali pochowani królowa Izabela Kastylijska, król Ferdynand II Aragoński, ich córka, królowa Joanna Szalona z mężem Filipem I Pięknym. Warto też zobaczyć bogato zdobioną bazylikę św. Jana Bożego, jedną z najpiękniejszych barokowych świątyń w Hiszpanii, i zbudowany w XV wieku klasztor św. Hieronima.Malaga. Tu urodził się Picasso Słońce świeci tu przez około 330 dni w roku. Położona na wybrzeżu Costa del Sol Malaga, przyciąga turystów z całej Europy. Ale warto przyjechać tu nie tylko ze względu na pogodę i ładne plaże.Polecam zajrzeć do kilku oryginalnych muzeów, jak np. Muzeum Picassa – bo właśnie w tym mieście urodził się słynny malarz. W środku można zobaczyć bogatą kolekcję prac artysty. Odbywają się także wystawy czasowe. Nieopodal, na Plaza de la Merced, znajduje się pomnik Picassa, a w pobliżu jego dom, Museo Casa Natal. W środku znajduje się wiele fotografii, dokumentów czy przedmiotów osobistych artysty.Popularne jest także Muzeum Carmen Thyssen, które ma siedzibę w pochodzącym z XVI wieku Palacio de Villalón. Znajduje się w nim ponad 200 prac. Z kolei miłośnikom sztuki współczesnej zapewne spodoba się Centrum Pompidou. Łatwo je dostrzec, bo już z daleka wzrok przyciąga kolorowy sześcian. Znajduje się niedaleko plaży, parku i Alcazaby. W środku można zobaczyć ponad 80 prac słynnych malarzy, w tym Pabla Picassa i Fridy Khalo. Wielu turystów zwiedza także arenę walk byków zbudowaną w XIX wieku. Może pomieścić aż 9 tys. widzów. Wrażenie robi wyżej wspomniana Alcazaba – cytadela zbudowana w XI wieku i znajdujące się przed nią ruiny Teatru Rzymskiego prawdopodobnie z I wieku p.n.e. Teatr został odkryty przez archeologów dopiero w 1951 r. Alcazaba w Maladze była jedną z najtrudniejszych do zdobycia arabskich twierdzw Hiszpanii. Jej powierzchnia wynosi 15 tys. metrów kwadratowych, ale w przeszłości była jeszcze większa. Oprócz Alcazaby w mieście można zobaczyć także średniowieczny zamek Gibralfaro, który jest połączony z cytadelą. Wcześniej znajdowały się w tym miejscu fortyfikacje fenickie. Jednym z najważniejszych zabytków jest zbudowana niedaleko Alcazaby katedra Wcielenia (Santa Iglesia Catedral Basílica de la Encarnación). Powstała w XVI wieku z polecenia Królów Katolickich (Izabeli I Kastylijskiej i Ferdynanda II Aragońskiego), ale jej budowa zakończyła się w XVIII wieku. Katedra określana jest jako „La Manquita”, czyli jednoręka – ze względu na niedokończoną prawą wieżę. Ma własne ogrody i patio. Warto zobaczyć także kościół św. Jana Chrzciciela (Iglesia de San Juan Bautista) i kościół Najświętszego Serca (Iglesia del Sagrado Corazón). Wśród najpiękniejszych andaluzyjskich miast nie może zabraknąć także Sewilli, ale to niezwykłe miasto opisałam już podczas mojej pierwszej podróży do Andaluzji.