Kurpiowskie byśki – jaką mocą magiczną dysponowały?

Wypiek noworocznych byśków i nowych latek to jedna z regionalnych tradycji Kurpiów Puszczy Zielonej. Kiedyś byśki i nowe latka były pieczywem obrzędowym, magicznym przedmiotem pomocnym w zaklinaniu obfitości i urodzaju w świecie roślin i zwierząt – przypomina MKiDN.

Pieczywo zwane nowym latkiem to postać pastuszka otoczonego figurkami zwierząt domowych, umieszczonymi na kręgu z ciasta. Do nowych form latek można zaliczyć postaci jeźdźca na koniu czy rolnika z narzędziami, są one jednak rzadziej wypiekane.

Byśki, nazywane też stworzunkami, to z kolei pojedyncze postacie zwierząt, przede wszystkich leśnych: jelenie, sarny, zające, wiewiórki, jak również hodowlanych: konie, krowy, woły, barany, owce, kozy, oraz ptaki.

Mimo, że obecnie zanikł magiczny charakter tej tradycji, jest ona nadal przekazywana z pokolenia na pokolenie. Byśki robiono w wigilię Nowego Roku i święta Trzech Króli.

Masę wyrabiano z mąki żytniej zaparzanej wodą, by uzyskać ciasto o konsystencji plasteliny. Kształty modelowano z jednego kawałka ciasta. Następnie figurki zaparzano w ukropie, finalnie pieczono w piecu chlebowym.

Byśki stawiano na parapecie okna lub domowym ołtarzyku, czasem rozdawano dzieciom jako smakołyk. Według tradycji miały przynosić pomyślność w hodowli oraz zapewniać zdrowie, powodzenie i pomyślność w nowym roku.

Lepieniem i wypiekiem byśków zajmują się często całe rodziny, choć najważniejszą rolę odgrywa jedna osoba, gospodarz lub gospodyni.

#nowy rok # święto trzech króli # kurpie # byśki # wypiek # magia