Kosiński: Bezpłatne staże, umowy tymczasowe – wyzwania Europejskiego Roku Młodzieży

Komisja Europejska ustanowiła rok 2022 Europejskim Rokiem Młodzieży. To słuszna inicjatywa – zbudowanie przyjaznego rynku pracy dla młodych Europejczyków jest wielkim wyzwaniem – szczególnie w okresie postpandemicznym, wojny u granic Unii, kryzysu inflacyjnego dotykającego cały kontynent.

Warto podkreślić, że sytuacja młodych pracowników w Unii Europejskiej jest dużo lepsza niż ich rówieśników z innych części globu, jednak to ta grupa społeczna jako pierwsza odczuwa efekty wszelkiego rodzaju kryzysów i perturbacji gospodarczych, tak było w 2008 r., tak było w okresie postcovidowym. Największym problemem ludzi młodych myśląc globalnie o gospodarce Unii Europejskiej jest niska jakość umów zawieranych z pracodawcami. Wg badań Eurostatu ponad 1/3 młodych pracowników UE posiada jedynie tymczasowe zatrudnienie – gdy taką formę preferowało zaledwie 3 proc. badanych. Problem niekorzystnych umów jest również największą bolączką polskiego rynku pracy wśród ludzi młodych.

Rodzaj umowy = clue problemu

– Kryzys spowodowany pandemią COVID-19 już teraz odbija się na wskaźniku bezrobocia Polaków do dwudziestego piątego roku życia. Niestety im dłużej młode osoby pozostają poza rynkiem pracy, tym bardziej maleją ich szanse na znalezienie lepszego zatrudnienia w przyszłości. Sytuacja jest więc alarmująca, zwłaszcza że to młodzi pracownicy byli jednymi z pierwszych, którzy stracili pracę, gdy rozpoczęła się pandemia. Zjawisko to występowało przez brak, bądź nieodpowiednie zabezpieczenie stabilności zatrudnienia, bo właśnie zatrudnianie na podstawie umowy zlecenia jest promowane jako benefit dla młodych pracowników, a zdecydowanie nim nie jest. I tutaj wychodzi podstawowy problem naszego rynku pracy: brak edukacji pracowniczej. Ta edukacja powinna być prowadzona i wdrażana już na etapie wczesnoszkolnym i kontynuowana tak naprawdę do samej emerytury, aby ugruntować standardy propracownicze w społeczeństwie – mówią na łamach „Tygodnika Solidarność” Alicja Skowron i Krzysztof Adamek z Krajowej Sekcji Młodych NSZZ „Solidarność”.

Czy inicjatywa Komisji Europejskiej będzie lekiem na te bolączki? – Rok 2022 ustanowiono Europejskim Rokiem Młodzieży, aby zwrócić uwagę na rolę, jaką odgrywa europejska młodzież w budowaniu lepszej przyszłości – bardziej ekologicznej, sprzyjającej włączeniu społecznemu i cyfrowej. W ciągu Europejskiego Roku Młodzieży będzie wiele możliwości uczenia się, dzielenia się swoją wizją, spotykania się z ludźmi i angażowania się w działania w całej Europie – to czas, by z zaufaniem i nadzieją pomyśleć o przyszłości po zakończeniu pandemii – to marketingowe informacje o Europejskim Roku Młodzieży z internetowych witryn europejskich agend. Jak w rzeczywistości wyglądają działania wynikające z tej inicjatywy?

Młodzi nie mogą być darmową siłą roboczą

– W obszarze polityki społecznej pojawiły się dwa główne postulaty podnoszone przez młodych w kontekście Roku Młodzieży. Są to zakaz organizacji bezpłatnych praktyk i staży oraz unijny „test młodzieżowy”. W przypadku pierwszej z tych propozycji już w lutym tego roku, gdy Parlament Europejski dyskutował nad tym, jak poprawić sytuację młodych, w swoim liście do Parlamentu Europejskiego przedstawiciele Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych pisali o tym, że „praca to praca i musi być opłacana! Wykorzystywanie młodych i doświadczonych pracowników jako taniej siły roboczej w imię podnoszenia kwalifikacji było przez długi czas tolerowane, ale nie ma na to miejsca w okresie naprawy gospodarczej…”.

PE uwzględnił ten postulat i potępił praktykę organizacji bezpłatnych staży, którą uznał za formę wykorzystywania młodych pracowników i naruszania ich praw. Wezwał do zaproponowania wspólnych ram prawnych zapewniających sprawiedliwe wynagrodzenie za staże i praktyki. Niestety, na tym stanęło i nie podjęto żadnych kroków, by to wezwanie się zmaterializowało – twierdzi Mateusz Szymański pełnomocnik ds. Młodych KK NSZZ „Solidarność”, członek Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

– Druga z propozycji, czyli unijny „test młodzieżowy”, zakłada wprowadzenie mechanizmu oceny oddziaływania regulacji unijnych na sytuację młodych osób. Podobne rozwiązania już funkcjonują, jak choćby w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw. Zainspirowani tym młodzi ludzie z Europejskiego Forum Młodzieży zwracają uwagę, że mogłoby to zagwarantować, „tworzenie lepiej ukierunkowanych i skutecznych rozwiązań, które są skuteczne, przyczyniają się do zmniejszenia nierówności i wspierają obecne i przyszłe pokolenia”. Po stronie polityków brakuje jednak jak na razie woli wypracowania takiego mechanizmu podejmowania decyzji – dodaje Szymański.

Niestety jak to często bywa w przypadku działań Unii Europejskiej – wiele szumnych w zapowiedziach działań w rzeczywistości przynosi przeciętne skutki. Warto jednak wykorzystać Europejski Rok Młodzieży chociażby do zwrócenia uwagi na problemy młodych pracowników na naszym, polskim rynku. To przecież od nich zależy przyszłość naszej ojczyzny.

#Mateusz Kosiński #Europejski Rok Młodzieży #opinie #umowy śmieciowe