Petar Petrović: W tym szaleństwie jest metoda. Rosja chce być traktowana jako zagrożenie

Zamrożenie relacji z NATO, wywołanie kryzysu gazowego, nieustanne jątrzenie na wschodniej Ukrainie i poparcie dla prowadzonej przez Łukaszenkę wojny hybrydowej z wykorzystaniem migrantów to kolejne dowody na to, że Rosja celowo dąży do zaostrzenia relacji z Zachodem. Moskwa chce doprowadzić do osłabienia zaangażowania Sojuszu na wschodniej flance i wymuszenia preferencji dla Nord Stream 2. Głównym adresatem jej pomruków są Niemcy i rzecznicy prowadzenia z Kremlem „dialogu”.

Ogłoszone przez Rosję wstrzymanie prac Stałego Przedstawicielstwa FR przy Głównej Kwaterze NATO w Brukseli oznacza faktyczną likwidację tej instytucji. Z początkiem listopada wycofana ma zostać również akredytacja dla wojskowej misji łącznikowej NATO w Moskwie, a także zgoda na działalność moskiewskiego Biura Informacyjnego NATO, które funkcjonowało przy Ambasadzie Królestwa Belgii.

Decyzje te od dłuższego czasu wisiały w powietrzu, gdyż Kreml w ostatnim czasie nieustannie skarżył się na rzekome agresywne poczynania Sojuszu Północnoatlantyckiego. Czym się one charakteryzowały?

Przede wszystkim wzmocnieniami wschodniej flanki NATO, o co od dawna apelowała m.in. Polska. Moskwa potraktowała to jako bezpośrednie zagrożenie, a także, już nieoficjalnie, jako ostrzeżenie, by nie wykorzystywała swojej armii jako formy nacisku na kraje regionu.

Wilk w owczej skórze

Tak należy postrzegać m.in. niedawne alarmistyczne oceny ministra obrony Rosji Siergiej Szojgu, który oskarżył NATO o stopniowe gromadzenie sił w pobliżu rosyjskich granic, a także o niechęć do prowadzenia rozmów z Rosją – na równych zasadach - na tematy dotyczące bezpieczeństwa europejskiego.

Oczywiście, nie wspomniał, że wzmocnienie sił Sojuszu w tym regionie jest podyktowane długoletnią taktyką Kremla, by wykorzystywać swoją armię do naciskania na państwa regionu i wzbudzania strachu w ich społeczeństwach. Nie, boli go jednak to, że NATO w końcu zareagowało, że nie udaje, że Rosja to zwykły europejski kraj, a nie taki, który rozumie tylko argument siły.

A co do dyskutowania na tematy bezpieczeństwa europejskiego - to Moskwa doskonale zdaje sobie sprawę, że wszyscy uważają ją za główne źródło zagrożenia w Europie – jedni jednak stoją na stanowisku, że należy coś z tym zrobić i popierają wzmocnienie NATO, a inni, jak Niemcy, że do tego stanu rzeczy należy się przyzwyczaić i trzeba w dalszym ciągu prowadzić „dialog”.

Dlatego też celem Kremla jest maksymalne zmniejszenie pierwszej grupy i powiększenie drugiej.

Po tym, jak na początku października wycofano akredytację kilku pracownikom Stałego Przedstawicielstwa pod zarzutem szpiegostwa i zredukowano jego liczebność, Kreml ocenił, że jest to dowód na brak zainteresowania NATO „równoprawnym dialogiem”.

Wykorzystał to jako argument do zamrożenia i tak zimnych już relacji, które sam ukształtował atakując Ukrainę, odrywając od niej Krym i rozniecając konflikt w Donbasie.

Plan tajny, przeciwnik jawny

Przywołane powyżej słowa Siergiej Szojgu były bezpośrednim komentarzem do przyjętego przez Sojusz w czwartek planu odstraszania i obrony dla obszaru euroatlantyckiego, który został zaaprobowany przez sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga. I chociaż plan jest tajny, to wiadomo, że przewiduje m.in. odpowiedź na zagrożenia płynące ze strony Rosji.

Jeszcze przed rozpoczęciem rozmów Stoltenberg przyznał, że stosunki między NATO i Rosją „są obecnie w najgorszym punkcie od zakończenia zimnej wojny”, co, jak podkreślił „nie jest argumentem przeciw dialogowi”.

Z kolei wiceminister spraw zagranicznych RP Marcin Przydacz oświadczył, że „Polska, mimo że dość negatywnie i krytycznie postrzega działalność Rosji, szczególnie w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, zawsze opowiadała się za tym, aby te kanały dialogu były otwarte”.

- Tą decyzją Rosja wysyła sygnał, że nie jest zainteresowana koncyliacyjnym rozwiązaniem ewentualnych sporów – oznajmił minister.

Dialog to dialog

Zarówno Stoltenberg, jak i Przydacz, mówiąc o dialogu z Rosją, rozumieją go jednak inaczej niż by oczekiwała tego Moskwa. Chodzi im bowiem o rozmowę dwóch partnerów, którzy respektują prawo międzynarodowe, a nie, jak Rosja Putina, na każdym kroku je łamią i lekceważą.

Rosja rozumie bowiem dialog jako akceptację jej „specyfiki”, jej interesów, strefy wpływów, przymykanie oka na jej agresję, naciski i szantaże. Do tego, by wymusić akceptację dla takiego właśnie „dialogu”, Kreml chce być postrzegany jako mocarstwo gotowe na zerwanie relacji z Zachodem, a przy tym straszy nim swoje społeczeństwo, by występować jako jego obrońca.

Jak podkreśla w analizie dla Ośrodka Studiów Wschodnich Witold Rodkiewicz, zamrożenie formalnych stosunków z NATO to krok demonstracyjny Rosji, który „(…) ma na celu zwiększenie presji na zachodnioeuropejski establishment polityczny poprzez wywołanie jego zaniepokojenia złym stanem relacji na linii Rosja–Zachód, a w szczególności podwyższeniem ryzyka konfliktu zbrojnego”.

To jasny sygnał, jak zwraca uwagę Witold Rodkiewicz, dla establishmentu przede wszystkim w Niemczech, które jest największym orędownikiem na Zachodzie „dialogu” z Rosja i który ma wymusić na nim kolejne ustępstwa i akceptowanie roszczeń Kremla.

Strach przed zdecydowanym NATO

„Zamrożenie relacji z NATO współgra przy tym z innymi eskalacyjnymi krokami podjętymi ostatnio przez Rosję, takimi jak wycofanie zgody na obserwację przez Misję Monitoringową OBWE przejść granicznych między okupowaną częścią ukraińskiego Donbasu a FR oraz próbę ograniczenia swobody poruszania się jej pracowników poprzez organizowanie pikiet i demonstracji wokół hotelu, w którym mieszkają” – czytamy w analizie OSW.

Rosja obawia się też tego, jaki wydźwięk będzie miała nowa „Koncepcja strategiczna” NATO, która ma zostać przyjęta w przyszłym roku. „Stworzenie atmosfery rosnącego ryzyka i zagrożenia konfliktem” ma spowodować, że znajdzie się w nim zapewnienie o potrzebie „dialogu” i redukowania napięć, co oznacza, jakąś formę akceptacji dla zachowań Rosji, które są nie do zaakceptowania.

Nie przypadkowa jest też zbieżność czasowa w kontekście niemieckim. U naszych zachodnich sąsiadów trwa proces budowania koalicji rządzącej. Najprawdopodobniej władzę przejmą socjaldemokraci z Zielonymi i liberałami.

Kryzysem energetycznym w Europę

Moskwa może być tym wynikiem zadowolona, gdyż w SPD wielu polityków chce prowadzenia dialogu z Moskwą, w sposób, który Kremlowi bardzo przypada do gustu, czyli ustępując mu na każdym kroku i przymykając oko na jego kolejne agresywne posunięcia.

Coraz agresywniejszy ton Rosji wobec Zachodu zbiega się w czasie z wywołaniem przez Kreml kryzysu energetycznego, którego celem jest wymuszenie na UE wyłączenia Nord Stream 2 spod prawa unijnego.

Postawa Europy, a w szczególności Berlina, Paryża i Brukseli wobec NS2, jest papierkiem lakmusowym dalszych relacji z Moskwą. Jeśli Zachód zdecyduje się na politykę ustępstw, to znów głównie nasz region będzie ponosił tego konsekwencje.

Autor jest dziennikarzem Polskiego Radia

#rosja #nato #bezpieczeństwo #ukraina #niemcy #alaksandr łukaszenka