Leo Beenhakker, sylwetka. Trener, który wprowadził Polskę na Euro

Za kadencji Holendra debiutował między innymi Robert Lewandowski. Latem 2006 roku w piłkarskiej Polsce znów nastał czas rozliczeń. Kadra narodowa wprawdzie po raz drugi z rzędu zakwalifikowała się do mistrzostw świata, ale znów nie potrafiła wyjść z grupy. Powtórzył się scenariusz z Korei – Biało-Czerwoni po raz kolejny zagrali „mecz otwarcia”, „mecz o wszystko” i „mecz o honor”. Po rozczarowującym występie z posadą pożegnał się Paweł Janas, którego zastąpił pierwszy od blisko pół wieku zagraniczny selekcjoner. Decyzja wcale nie należała do oczywistych. Tak naprawdę sprawa ważyła się do samego końca, bo Michał Listkiewicz – ówczesny prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej (PZPN) – nie był przekonany do pomysłu zmiany selekcjonera. Długo oczekiwano na raport podsumowujący pracę sztabu, a w mediach powszechnie krytykowano nie tylko wybory personalne, ale także brak zatrudnienia psychologa, na co oprócz Polski nie zdecydowała się wtedy żadna inna reprezentacja. Ostateczna decyzja zapadła jeszcze przed ostatecznym rozstrzygnięciem mundialu. W gronie ewentualnych następców najczęściej przewijały się nazwiska Franciszka Smudy i Henryka Kasperczaka . Ten drugi jednak dopiero co związał się z Senegalem, a pierwszy zaledwie kilka tygodni wcześniej podpisał kontrakt z Lechem Poznań. Pomysł zatrudnienia „selekcjonera z zagranicy” wydawał się ciekawy, ale mało realistyczny ze względu na finanse i opór samego PZPN . – Zawsze byłem zwolennikiem polskiej myśli szkoleniowej i polskich trenerów – mówił wówczas Antoni Piechniczek . Były selekcjoner jako przewodniczący związkowego wydziału szkolenia był jednym z głównych krytyków raportu przybliżającego kulisy nieudanego mundialu. Choć treści w nim nie brakowało, to skupiono się na podsumowaniu przygotowania kondycyjnego piłkarzy i sprawach medycznych, a nie na kwestiach czysto piłkarskich. Don Leo w Realu Zaledwie kilka dni później podczas konferencji prasowej ogłoszono, że Janasa na stanowisku zastąpi Leo Beenhakker. 64-letni wówczas Holender również aktywnie uczestniczył w mundialu jako selekcjoner Trynidadu i Tobago . Paradoksalnie jego zespół ugrał podczas tej imprezy jeszcze mniej niż Polska, ale w powszechnej świadomości zostawił o wiele lepsze wrażenie. W pierwszym meczu piłkarze z niewielkiej wyspy sensacyjnie zatrzymali faworyzowanych Szwedów (0:0). Wynik odbił się szerokim echem, bo piłkarze Beenhakkera całą drugą połowę grali w osłabieniu po czerwonej kartce. Mimo to Henrik Larsson i Zlatan Ibrahimović – legendarny szwedzki atak – nie potrafił znaleźć drogi do bramki. W kolejnym występie niewiele zabrakło, a sytuację udałoby się powtórzyć z jeszcze trudniejszym rywalem. Reprezentanci Trynidadu i Tobago dzielnie odpierali ataki Anglików przez ponad 80 minut, ale w końcówce stracili dwa gole i przegrali. W trzecim występie przegrali 0:2 z Paragwajem i ostatecznie wylądowali na ostatnim miejscu w grupie B. Do domu wracali bez choćby jednego strzelonego gola, ale i tak ich występ przyjęto pozytywnie. Wrócił do blasku fleszy Dla Leo Beenhakkera ta przygoda była niespodziewanym powrotem w blask fleszy. W poprzednich latach najczęściej sprawdzał się w zaciszu klubowych gabinetów – jak dyrektor sportowy lub doradca. Jako trener największe sukcesy odnosił w XX wieku. Na głębokie wody wypłynął w Ajaksie Amsterdam – jesienią 1979 roku jako trener drużyny młodzieżowej dość nieoczekiwanie dostał możliwość pracy z pierwszym zespołem, który przeżywał poważny kryzys. Mimo różnych perturbacji poprowadził drużynę do kolejnego mistrzostwa kraju. Zasłynął z odważnego wprowadzania do drużyny zdolnych nastolatków – to u niego debiutowali Frank Rijkaard i Wim Kleft , późniejsze legendy holenderskiego futbolu. W latach osiemdziesiątych w poszukiwaniu kolejnych wyzwań Beenhakker trafił do Hiszpanii. Z Realem Saragossą większych sukcesów nie odniósł, jednak imponował ofensywnym i bezkompromisowym stylem gry. #wieszwiecej Polub nas W 1986 roku Holender został trenerem Realu Madryt , który dopiero co pierwszy raz po sześciu latach przerwy odzyskał prymat w kraju. W drużynie nie brakowało wielkich nazwisk i trudnych charakterów – z Hugo Sanchezem i Jorge Valdano na czele. Beenhakker w trzy sezony stworzył kompletną drużynę, która nie tylko wygrywała mecze i trofea, ale też grała futbol atrakcyjny dla oka.Bilans mówi sam za siebie – każdy sezon kończył się mistrzostwem Hiszpanii i półfinałem Pucharu Europy. Ostatni rok Leo był najlepszy pod względem wyników – zespół nie przegrał 34 meczów z rzędu, bijąc klubowy rekord. Kryzys przyszedł jednak na finiszu – przegrana z Celtą (0:2) sprawiła, że Królewscy nie przeszli przez ligowy sezon niepokonani. O wiele bardziej bolało jednak lanie od Milanu w rewanżowym półfinale Pucharu Europy. Włoski zespół dowodzony przez Arrigo Sacchiego wygrał 5:0, a trzy gole strzelili Holendrzy – Marco van Basten, Ruud Gullit i doskonale znany Beenhakkerowi Frank Rijkaard . Niedosyt w walce o najcenniejsze europejskie trofeum ostatecznie przesądził o rozstaniu z trenerem. Został po nim nie tylko rekord meczów bez porażki, ale także pierwszy w historii szpaler, jaki piłkarzom Realu zorganizowali zawodnicy Barcelony na swoim stadionie. „Don Leo” – jak zwali go już wówczas dziennikarze – zaliczył miękkie lądowanie w ojczyźnie. Z Ajaksem zdobył kolejne mistrzostwo kraju, a potem w awaryjnych okolicznościach został selekcjonerem reprezentacji. Nieudana przygoda z Oranje Przymiarki do objęcia najważniejszej posady w kraju robił już wcześniej – w drugiej połowie lat osiemdziesiątych doraźne zastępował chorującego Rinusa Michelsa. Holendrów na mistrzostwa świata w 1990 roku wprowadził jednak Thijs Libregts, ale tuż przed imprezą został zwolniony na wniosek zawodników. – Nie było chemii – ocenił wiele lat później Ruud Gullit , jeden z filarów kadry. Beenhakker objął zespół, który w 1988 roku sięgnął po mistrzostwo Europy i był jednym z mundialowych faworytów. Holendrzy zremisowali jednak wszystkie trzy mecze grupowe, a w 1/8 finału odpadli z RFN.Mecz zapisał się w historii także za sprawą scysji Franka Rijkaarda z Rudim Voellerem – obaj dostali czerwone kartki już w pierwszej połowie, a Holender dwukrotnie opluł przeciwnika. Turniejowa klęska przesądziła o rozstaniu z selekcjonerem, którego zastąpił wracający z ostatnią misją Rinus Michels . W kolejnych latach Beenhakker szukał przygód pod różnymi szerokościami geograficznymi. W 1992 roku na kilka miesięcy wrócił do Realu, aby ratować sezon. Jego zespół nie zdobył żadnego trofeum, a jemu podziękowano za pracę. Na moment zaufali mu także szejkowie – wydawało się, że to Holender poprowadzi Arabię Saudyjską podczas mundialu w 1994 roku, ale tuż przed imprezą stracił posadę. W tamtym okresie pracował też w Szwajcarii, Turcji, a nawet w Meksyku. Do poważnej gry wrócił w 1999 roku, gdy prowadzony przez niego Feyenoord Rotterdam sięgnął po mistrzostwo Holandii. Znów przejął drużynę w kryzysie, którą potrafił postawić na nogi. Strzegący wtedy bramki Feyenoordu Jerzy Dudek wspominał, że szkoleniowiec był dla zawodników przede wszystkim partnerem do rozmów i tym zjednał sobie szatnię. W 2000 roku Beenhakker nieoczekiwanie zamienił trenerską ławkę w Rotterdamie na dyrektorski gabinet w Amsterdamie. To właśnie jego inicjatywą było powierzenie drużyny niedoświadczonemu Ronaldowi Koemanowi . W 2005 roku równie niespodziewanie trenerski obieżyświat przejął kadrę Trynidadu i Tobago. Drużyna po trzech meczach eliminacji do mistrzostw świata miała na koncie zaledwie punkt. Don Leo zaufał weteranom. Kapitanem zespołu został 35-letni Dwight Yorke , który w 1999 roku wygrał z Manchesterem United Ligę Mistrzów. Najważniejsze gole strzelał jednak Stern John – inny zawodnik z doświadczeniem w angielskiej Premier League. W ostatniej kolejce piłkarze Beenhakkera nieoczekiwanie pokonali Meksyk (2:1) i zapewnili sobie udział w interkontynentalnym barażu. Tam z kolei w dwumeczu udowodnili wyższość nad Bahrajnem i sensacja stała się faktem – piłkarze z wyspy liczącej nieco ponad milion mieszkańców po raz pierwszy w historii wywalczyli przepustkę na mundial. Cudowny początek i smutny koniec Holender obejmował stery reprezentacji Polski z łatką cudotwórcy. Trafił jednak na wyjątkowo trudną grupę w eliminacjach – z faworyzowaną Portugalią, solidną Belgią, nieprzewidywalną Serbią, a także z Finlandią, Kazachstanem, Armenią i Azerbejdżanem. Zaczęło się najgorzej jak mogło – od sensacyjnej porażki (1:3) z Finami w Bydgoszczy.W październiku nikt już jednak o tym nie pamiętał. Dwa gole Euzebiusza Smolarka dały sensacyjną wygraną (2:1) nad Portugalią, która kilkanaście tygodni wcześniej grała w półfinale mistrzostw świata. Na boisku działy się cuda – Grzegorz Bronowicki wyłączył z gry Cristiano Ronaldo , a jeden z najlepszych meczów w narodowych barwach zaliczył wyszydzany Grzegorz Rasiak . Beenhakker miał nosa i nie bał się trudnych decyzji. Gdy podczas wyjazdowego meczu z Kazachstanem nie układała się gra w środku pola, potrafił zdjąć z boiska Mariusza Lewandowskiego już w 30. minucie. Czasami miał też po prostu szczęście – jak wtedy, gdy Jacek Krzynówek w 90. minucie rewanżowego meczu z Portugalią zdecydował się na strzał z daleka, który po odbiciu się od pleców bramkarza uratował remis 2:2. Ostatecznie Polacy wygrali najeżoną przeszkodami grupę, a Euzebiusz Smolarek w trakcie eliminacji strzelił więcej goli niż Cristiano Ronaldo. Czar prysnął jednak podczas samego turnieju. Beenahakker nie bał się eksperymentów – powołał do kadry między innymi Rogera Guerreiro . Urodzony w Brazylii rozgrywający był jedną z gwiazd Legii Warszawa , a polskie obywatelstwo otrzymał w kwietniu 2008 roku. W składzie znaleźli się również Tomasz Zahorski i Michał Pazdan . W pierwszym występie Polacy przegrali (0:2) z Niemcami. O wszystkim miało więc zdecydować drugie starcie z Austrią. Polacy objęli prowadzenie po golu Rogera, ale mieli szczęście. W erze weryfikacji wideo (VAR) bramka nie zostałaby uznana, bo piłkarz znajdował się na spalonym. Cudu nie było Wydawało się, że heroiczne wyczyny Artura Boruca między słupkami pozwolą dowieźć zwycięstwo. W samej końcówce Mariusz Lewandowski na oczach sędziego Howarda Webba faulował w polu karnym. Boruc skapitulował z jedenastu metrów, a do awansu potrzebny był cud. Do niego jednak nie doszło – Biało-Czerwoni przegrali z Chorwacją i odpadli z turnieju. Holender mimo to pozostał na stanowisku. Wcześniej w XXI wieku na podobne traktowanie nie mogli liczyć Jerzy Engel i Paweł Janas - poprzednicy, którym również nie udało się wyjść z grupy podczas wielkiego turnieju. Don Leo kontynuował przebudowę kadry, ale ze zmiennym szczęściem. Warto jednak pamiętać, że to za jego kadencji w pierwszej reprezentacji zadebiutował – i to od razu strzelając gola – Robert Lewandowski . Odejście Beenhakkera odbiło się szerokim echem. We wrześniu 2009 roku Polacy w końcówce eliminacji do mistrzostw świata przegrali na wyjeździe 0:3 ze Słowenią. Selekcjonera tuż po meczu przed kamerami zwolnił Grzegorz Lato – ówczesny prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej (PZPN). – Nie zamienię z nim więcej nawet słowa, nie uścisnę dłoni. Jestem pierwszy, który ponosi odpowiedzialność za to, jak grała reprezentacja. Byłem do zwolnienia, ale nie w taki sposób – tłumaczył Holender w rozmowie z „Rzeczpospolitą”. Napięte relacje trwały od kilku miesięcy. W lutym 2009 roku Beenhakker został dyrektorem technicznym Feyenoordu Rotterdam , choć PZPN nie wyraził na to zgody. Praca z reprezentacją Polski była ostatnim wyzwaniem w jego szkoleniowej karierze – potem sprawdzał się już wyłącznie jako dyrektor.