Ekspert OSW o „czarnej kasie” Łukaszenki. Co jest ciosem w reżim?

Dziennikarze białoruskiego opozycyjnego medium Nexta opublikowali drugą część filmu „Złote dno: w cieniu dyktatora”, w którym ujawniają wyniki śledztwa na temat źródeł finansowania reżimu Alaksandra Łukaszenki. – Film pokazuje schemat działania reżimu w Mińsku oraz zasilania „czarnej kasy” Łukaszenki i jego otoczenia – mówi portalowi tvp.info ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich Piotr Żochowski. Jego zdaniem ostatnie sukcesy polskich służb granicznych pokazały, że da się zadać skuteczne ciosy w reżim białoruskiego dyktatora.

W zaledwie kilkanaście godzin film opublikowany na kanale Nexta w serwisie YouTube obejrzało blisko 800 tys. osób. To medium, z którym związany był aresztowany bloger Raman Pratasiewicz, w przeszłości także redaktor naczelny Nexty.

Po porwaniu przez Mińsk samolotu pasażerskiego Ryanair lecącego z Aten do Wilna zachód nałożył kolejne sankcje. Domaga się uwolnienia zatrzymanego opozycjonisty i jego partnerki.

Białoruscy dziennikarze wskazują w najnowszym filmie, że Alaksandr Łukaszenka zarabia fortunę na przemycie papierosów na Zachód. W ten sposób finansuje nie tylko siebie, ale też utrzymuje na powierzchni osłabiony sankcjami reżim.

Skąd bierze się majątek Łukaszenki?

Z wyliczeń ekspertów wynika, że zyski z przemytu papierosów to około 2 mld dolarów rocznie.

– Podane przez Nexta wyliczenia nielegalnych dochodów reżimu z przemytu papierosów opierają się o szacunki na podstawie porównań z cenami papierosów na rynku białoruskim i unijnym. Przemyt papierosów to proceder, który trwa latami – mówi portalowi Piotr Żochowski z Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW), główny specjalista zespołu ds. bezpieczeństwa wewnętrznego w Europie Wschodniej.

Zobacz także: Ta lista nazwisk pogrążyłaby Łukaszenkę. Prof. Żurawski: Rosja w końcu go usunie

– Nexta w wyniku dziennikarskiego śledztwa ujawnia kolejne schematy przemytu, pakowania papierosów w nawozy azotowe i wysyłanie ich za granicę na masową skalę – wyjaśnia Żochowski.

Jak podkreśla, przemytniczy proceder znajduje się pod kuratelą osób bliskich Łukaszence – w tym jego syna Wiktora i służb specjalnych, granicznych i celnych.

– Ostatnie sukcesy polskiej Straży Granicznej w ujawnianiu przemytu papierosów na dużą skalę pokazały, że zablokowanie przemytu to chyba najbardziej bolesna sankcja dla reżimu Łukaszenki – mówi nam ekspert OSW.

Film pokazuje schemat działania reżimu w Mińsku w pozyskiwaniu środków finansowych zasilających „czarną kasę” Łukaszenki i jego otoczenia. Zdaniem Żochowskiego ułatwia to system kierowania gospodarką na Białorusi.

Nowy film @Nexta_tv potwierdza, że gł. źródłem nielegalnych zysków reżimu Łukaszenki jest przemyt papierosów do UE. Zyski to ok 2 mld$/rok. Skuteczność polskich celników (w br.wykryto przemyt wart 80mln zł) sprawił,że kontrabandę przekierowują via Ukraina. https://t.co/tgd1HggLOe

— Wojciech Konończuk (@W_Kononczuk) May 27, 2021

– Tam nie ma de facto dużych prywatnych przedsiębiorstw. Aktywność gospodarcza podlega regulacjom państwowym. W rezultacie ułatwia to działanie przybierające formę przestępczości zorganizowanej legalizowanej przez władze białoruskie – wyjaśnia.

Zobacz także: Łukaszenka przyleciał do swojej rezydencji. W ręku trzymał kałasznikowa [WIDEO]

Ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich zauważa, że skuteczne uderzenie w zaplecze finansowe Łukaszenki to również ograniczenie przemytu towarów z i na Białoruś. Podkreśla przy tym: reżim nie będzie jednak wywieszał białej flagi.

– W filmie pada zdanie, że ze względu na skuteczność unijnych służb celnych organizatorzy przemytu przekierowują się na Ukrainę. To takie omijanie sankcji, jak choćby zakładanie spółek córek o innej nazwie, nieobjętych sankcjami, które będą nadal handlować bez przeszkód. Są różne sposoby ominięcia sankcji np. poprzez wynajęcie pośrednika w innym państwie. I handel znowu rusza. To takie trochę gonienie królika – mówi.

Co, jeśli nie sankcje?

Zdaniem Piotra Żochowskiego za dotkliwe uderzenie we władzę w Mińsku należy uznać blokadę lotów samolotów linii Belavia. – Ma to nie tylko kontekst finansowy bolesny dla samych linii – mówi rozmówca portalu tvp.info – ale także utrudnia czerpanie zysków z lotów tranzytowych.

„To się kończy tym, że Łukaszenka wpada w pułapkę, bo zachęcany i wspierany przez Kreml do kontynuowania antyzachodniej retoryki, sam wiąże się z Rosją coraz bardziej”.

Zobacz także: Ustępstw nie będzie. Łukaszenka wybrał wojenną retorykę Nie jest tajemnicą, że odcięcie od Zachodu nie martwi Łukaszenki. Ekspert OSW pytany o to zauważa jednak, że Białoruś jest coraz bardziej aktywna na Bliskim Wschodzie i Afryce – „oczywiście zgodnie ze swoimi możliwościami i proporcjami”. – Jest ciągle wiele kanałów do utrzymania reżimu – dodaje.

Białorusini wybaczą Zachodowi? Może nie ma czego

Ekspert ds. Europy Wschodniej podkreśla przy tym, że nie można powiedzieć, że same sankcje nie są skuteczne.

– Polskie doświadczenia z lat 80. pokazują, że sankcje nałożone przez Zachód w związku ze stanem wojennym nie wywołały niechęci społeczeństwa do Stanów Zjednoczonych, a raczej na reżim, który swoim postępowaniem do nich doprowadził. Sankcje utrudniają życie Białorusinom, ale z drugiej strony ich irytacja nie musi skierować się na „wrogie działania Zachodu”, jak sugeruje Łukaszenka – uważa Żochowski.

– Do społeczeństwa białoruskiego w coraz większym stopniu dociera, że reżim prowadzący antyzachodnią politykę, nie myśli o przeciętnym obywatelu, ale jedynie o utrzymaniu się przy władzy – podsumowuje nasz rozmówca z Ośrodka Studiów Wschodnich.

Zobacz także: Łukaszenka łapie się brzytwy. Chce z białoruskich Polaków zrobić „wrogów ludu”

#piotr żochowski #ośrodek studiów wschodnich #aleksandr łukaszenka #przemyt #papierosy #reżim #białoruś #straż graniczna #sankcje