GIOŚ z powietrza poszuka nielegalnych składowisk odpadów

Dzięki zastosowaniu nowoczesnej techniki i zmianie struktury Inspekcji Ochrony Środowiska przestępcy środowiskowi nie będą mogli spać spokojnie – mówi dyrektor w GIOŚ Krzysztof Gołębiewski. Inspekcja z powietrza sprawdzi, czy w wyrobiskach nie ma zakopanych śmieci.

– Aktywność przestępcza, szczególnie w gospodarce odpadami, zintensyfikowała się w 2018 r., kiedy to w Polsce wybuchło ponad 200 pożarów miejsc składowania lub magazynowania odpadów. Wtedy podjęto decyzję o wzmocnieniu prawnym Inspekcji Ochrony Środowiska – podkreślił Krzysztof Gołębiewski, szef nowego Departamentu Zwalczania Przestępczości Środowiskowej w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska.

Efektem tego była nowelizacja ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska i ustawy o odpadach, które wprowadziły przepisy umożliwiające m.in. prowadzenie niezapowiedzianych kontroli i używanie do tego dronów. Inspekcja rozpoczęła pracę w systemie 24-godzinnym.

Zwiększono wymagania formalne, jakie muszą spełnić przedsiębiorcy działający w gospodarce odpadowej; podwyższono kary administracyjne za gospodarowanie odpadami niezgodnie z przepisami do 1 mln zł, a w przypadku recydywy – do 2 mln zł.

Śmieciowa przestępczość zorganizowana

Według danych GIOŚ w 2018 r. odnotowano blisko 250 pożarów miejsc gromadzenia odpadów. W porównaniu do 2017 r. był to wzrost o ponad 130 pożarów. W 2019 r. było to 100 pożarów, do 1 grudnia 2020 – 79. W ciągu ostatnich lat wzrosła tez liczba zawiadomień o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa. W latach 2013 r. – 2016 r. Inspekcja skierowała 319 zawiadomień; w okresie 2017 r. – I półrocze 2019 r. (2,5 roku) było to 441 zawiadomień.

W samym 2019 r. przeprowadzono ponad 34 tys. kontroli, ponad 6,7 tys. razy wyjechano w teren. W 2019 r. skierowano 177 wniosków do organów ścigania, 311 wniosków do sądu o wykroczenia z tego orzeczono winę w 265 przypadkach.

W 2019 r. inspektorzy wystawili ponad 2,87 tys. mandatów na kwotę ponad 1 mln zł, a kwota ostatecznych kar administracyjnych wyniosła ponad 7,8 mln zł. Gołębiewski dodał, że dzięki działaniom Inspekcji ujawniono 802 miejsc porzucenia lub nielegalnego deponowania odpadów. W 606 przypadkach ustalono ich posiadacza.

– Przestępczość środowiskowa była kiedyś marginalna. Od kilku lat jednak widzimy, że ten obszar stał się obszarem działalności przestępczej, w tym tej o charakterze zorganizowanym. Na początku była mafia paliowa, później VAT-owska, przestępcy, szukając nowego pola do działania, znaleźli go na rynku gospodarowania odpadami – zwrócił uwagę dyrektor.

Na przekrętach z odpadami można dużo zarobić

– Na nielegalnym obrocie odpadami można zarobić bardzo duże pieniądze. Biznes odpadowy może też być miejscem tzw. prania brudnych pieniędzy, czyli zysków osiągniętych w wyniku innej działalności o charakterze przestępczym – wyjaśnił Gołębiewski.

Na potwierdzenie tych słów wskazał m.in. sprawę spółki Clif, która nielegalnie zdeponowała odpady niebezpieczne zmieszane z odpadami komunalnymi, na terenie woj. małopolskiego, śląskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego, łódzkiego, wielkopolskiego i podlaskiego. Stwierdzono, że odpady porzucono w dwóch lokalizacjach na terenie Czech.

W wyniku ustaleń prowadzonego postępowania, Prokurator Okręgowy w Krakowie skierował w zeszłym roku do krakowskiego sądu okręgowego akt oskarżenia wobec 41 osób biorących udział w zorganizowanej grupie przestępczej.

Aby usprawnić swoje działania, w GIOŚ powołano Departament Zwalczania Przestępczości Środowiskowej. Jak wyjaśnił Gołębiewski, głównymi komórkami organizacyjnymi będą: Wydział Interwencyjno-Operacyjny, którego głównym zadaniem będzie samodzielna praca w terenie i wspieranie operacji np. policji oraz Wydział Prewencji i Postępowań, który na podstawie zebranego materiału dowodowego będzie opracowywał dokumenty dla potrzeb dalszych postępowań prowadzonych przez prokuratorów.

Będzie kampania społeczna

Ruszyć ma także kampania społeczna, której głównym celem będzie zwiększenie świadomości o odpowiedzialności, jaka grozi za nielegalne postępowanie z odpadami, w tym z niebezpiecznymi.

– W ramach Zespołu ds. stosowania techniki specjalnej powstały już trzy grupy terenowe, są wyposażone w nowoczesną flotę bezzałogowych statków powietrznych umożliwiających m.in. rejestrację obrazu z użyciem sensorów termowizyjnych. Dzięki temu z powietrza możemy identyfikować miejsce zakopania odpadów komunalnych. Odpady te w wyniku zakopania samoistnie rozpoczynają proces beztlenowego przetwarzania, w wyniku czego wydzielają temperaturę, co dron z odpowiednim wyposażeniem może zidentyfikować – wyjaśnił dyrektor.

Departament Zwalczania Przestępczości Środowiskowej wciąż się rozwija. Do końca 2021 r. planuje się zakończenie wzmocnienia kadrowego, tj. rekrutacji odpowiednich ekspertów ochrony środowiska i działań śledczych. W tym celu rekrutowani są byli funkcjonariusze pionów kryminalnych, z doświadczeniem w walce ze zorganizowaną przestępczością.

W GIOŚ ma być przeprowadzona ocena, jak powinna ewaluować Inspekcja Ochrony Środowiska.

Jak powinna rozwijać się GIOŚ?

– Chodzi m.in. o odpowiedź, czy inspekcja powinna stać się policją środowiskową lub scentralizowanym organem – Agencją Ochrony Środowiska. W celu dokonania pełnej oceny i wskazania ewentualnych kierunków zmian zostanie przeprowadzona m.in. analiza funkcjonowania wszystkich organów środowiskowych. Działania te będą obejmowały sprawdzenie realizacji przez te organy zadań dotyczących uprawnień reglamentacyjnych i kontrolnych – podsumował dyrektor.

#gioś #odpady #śmieci #składowiska #drony #departament zwalczania przestępczości środowiskowej