W Łodzi otwarto wystawę o niemieckim obozie dla polskich dzieci

Wystawa plenerowa „Dzieci z Przemysłowej - niemiecki obóz w Łodzi (1942–1945)” stanęła we wtorek w parku im. Szarych Szeregów w sąsiedztwie Pomnika Martyrologii Dzieci. W 76. rocznicę likwidacji obozu ekspozycję udostępnił łódzki IPN.

– Obóz dla polskich dzieci i młodzieży przy ul. Przemysłowej funkcjonował do końca okupacji niemieckiej w Łodzi, czyli do 19 stycznia 1945 roku. W związku z tą rocznicą w parku im. Szarych Szeregów w Łodzi będzie prezentowana wystawa „Dzieci z Przemysłowej – niemiecki obóz w Łodzi (1942–1945)”. Ekspozycja w trzech wersjach językowych – polskiej, angielskiej i niemieckiej – powstała staraniem Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Łodzi – poinformowała Kornelia Młynarczyk z łódzkiego IPN.

Na kilkudziesięciu planszach ustawionych w sąsiedztwie Pomnika Martyrologii Dzieci zaprezentowano tragiczną historię miejsca, po którym do czasów współczesnych nie zachowały się żadne ślady; w okresie powojennym na terenie obozu wybudowano bowiem osiedle mieszkaniowe.

Najbardziej wstrząsające są archiwalne fotografie małych więźniów i ich relacje. Ekspozycja zawiera też informacje o działaniu obozu. Nowością są przygotowane przez IPN kolorowe rekonstrukcje obozowych budynków oraz mapy powstałe na podstawie zdjęć Łodzi z okresu wojny i fotografii lotniczych wykonanych niedługo po wojnie.

Historia obozu przy ul. Przemysłowej

Utworzony w połowie 1942 r. obóz przy ul. Przemysłowej znajdował się wewnątrz żydowskiego getta. Przeznaczony był dla dzieci i młodzieży polskiej od 6. do 16. roku życia, ale jak potwierdzają świadkowie w relacjach zebranych przez Ośrodek „Karta”, w praktyce więźniami były także młodsze, nawet kilkumiesięczne dzieci.

Nieletni więźniowie trafiali do obozu m.in. za drobne kradzieże, handel, jazdę tramwajami bez biletu, żebranie. Umieszczano w nim także dzieci pochodzące z rodzin, które odmówiły podpisania volkslisty czy też osób zesłanych do obozów lub więzień, a także młodzież podejrzaną o uczestnictwo w ruchu oporu.

Obóz nazwany „Małym Auschwitz”

Dzieci przetrzymywane były w prymitywnych warunkach, pracowały przy remontach i budowie baraków oraz wykonywały prace na potrzeby obozu i wojska, robiąc m.in. kosze wiklinowe na amunicję i szyjąc chlebaki. Na młodych więźniach przeprowadzano badania rasowe, których efektem było przeznaczanie niektórych z nich do germanizacji i do wywozu do Niemiec.

Z powodu wysokiej śmiertelności więzionych obóz nazywany był „Małym Auschwitz”. Funkcjonował do końca okupacji niemieckiej w Łodzi, czyli do 19 stycznia 1945 r. Wówczas w obozie przebywało ponad 800 małoletnich więźniów.

Czytaj także: Prezes IPN: Auschwitz to miejsce, gdzie zło ostatecznie nie zwyciężyło

Wszelkie pozostałości po obozie uległy zniszczeniu

Jak informuje IPN, po zakończeniu II wojny światowej pamięć o niemieckim obozie pracy dla polskich dzieci w Litzmannstadt Ghetto zaczęła słabnąć, a niemal wszelkie pozostałości po nim uległy zniszczeniu. Z początkiem lat 60. ub. wieku wraz z budową osiedla mieszkaniowego zatarto jego granice. Przetrwał jedynie budynek dawnej komendy przy ul. Przemysłowej.

W grudniu 1970 r. zatrzymano w Łodzi byłą funkcjonariuszkę obozową Eugenię Pol vel Genowefę Pohl, która pracowała w obozie od 1943 r. Sądzono ją w latach 1972–75 i na podstawie zebranego materiału skazano na 25 lat więzienia.

W maju 1971 roku dla uczczenia pamięci dzieci więzionych i zamordowanych w obozie w Parku im. Szarych Szeregów odsłonięto pomnik „Pękniętego Serca”, który obecnie jest poddawany kompleksowej renowacji. Ośmiometrowy pomnik przypomina pęknięte serce, do którego przytula się mały, chudy chłopczyk. W sercu widoczna jest pusta przestrzeń mająca kształt dziecka.

Czytaj także: „Te metody bandyckie muszą obudzić gniew”. 81. rocznica nalotu dywanowego Luftwaffe na Warszawę 

#łódź #wystawa #dzieci #obóz koncentracyjny #mały auschwitz #ipn #ii wojna światowa