Młodzieżowe Słowo Roku. Zaskakująca decyzja kapituły

Pierwszy raz w historii plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku kapituła postanowiła, że nie wyłoni zwycięskiego słowa. Konkurs, który przez lata był zabawą z językiem i służył refleksji nad nim, stał się w tym roku areną walki na słowa, a tego faktu nie możemy i nie chcemy akceptować – napisali jurorzy w ogłoszonym w piątek werdykcie.

Jurorzy wyjaśniają, że „najczęściej zgłaszane były słowa wulgarne, wyśmiewające konkretne osoby, poglądy, postawy lub płeć”.

„Na pierwszym miejscu znalazło się nazwisko polityka na S oraz słowa od tego nazwiska utworzone. Na drugim miejscu jest nazwa stygmatyzująca popularne imię żeńskie (Julka – red.), (...), na trzecim miejscu jest czasownik pochodzący od nazwy instytucji organizującej plebiscyt, wyrażający sprzeciw uczestników wobec naszej decyzji (spewuenić – red.). Na czwartym i piątym miejscu są hasła znane z ulicznych demonstracji zawierające słowa wulgarne na W oraz J (drugie hasło symbolizowane jest często przez osiem gwiazdek)” – podają jurorzy.

„Słowa, które znalazły się na pięciu pierwszych miejscach, są sprzeczne z regulaminem plebiscytu, na mocy którego eliminuje się określenia wulgarne, obraźliwe, nawołujące do nietolerancji, odnoszące się do konkretnych osób (w tym nazwiska). Z tych powodów kapituła plebiscytu nie wskazała zwycięskiego słowa roku 2020” - podsumowało jury. Zasiadali w nim: Marek Łaziński, Bartek Chaciński, Ewa Kołodziejek i Anna Wileczek.

Zamieszanie wokół „Julki”

Ostatni etap plebiscytu zdominowały reakcje na komunikat jury dotyczący słowa „Julka” - określenie młodej, lewicowej aktywistki. Słowo to zostało opisane zaraz na początku plebiscytu, ale jurorzy zdecydowali się je wykluczyć z głosowania.

„Nie zakazujemy i nie cenzurujemy słowa »Julka«, ale nie moglibyśmy uhonorować tytułem młodzieżowego słowa roku. Tak samo jak w roku 2019 wybraliśmy słowo »alternatywka«, a nie zgłaszaną najczęściej »p0lkę«, pogardliwe określenie kobiety. O tym, że słowo »Julka« (tak jak »p0lka«) stało się bronią w walce politycznej i w wojnie płci świadczą komentarze napływające po ogłoszeniu kapituły w tej sprawie na profilu PWN i na prywatnych profilach członków kapituły – są to głosy niemal wyłącznie mężczyzn” – tłumaczy przewodniczący jury Marek Łaziński.

Przypomniał on, że w historii plebiscytu nie tylko „Julka” i „p0lka” były słowami, które opisano, ale nie dopuszczono do tytułu słowa roku. Tak było na przykład z rzeczownikami odimiennymi „Janusz” i „Grażyna” czy z czasownikiem „odjaniepawlać”.

„Ten ostatni został w roku 2017 wyróżniony wśród oryginalnych neologizmów, ale wbrew nieprawdziwym informacjom rozpowszechnianym w mediach nie wygrał plebiscytu, został wyróżniony wśród oryginalnych formacji słowotwórczych” - wyjaśnia Łaziński.

Słowo wyróżnione

Mimo braku zwycięskiego słowa jury zadecydowało jednak, że na wyróżnienie zasługuje „tozależyzm” jako wyraz najciekawszy formalnie i interesująco zdefiniowany. Słowo zostało zgłoszone ponad 300 razu. Jest związane z kanałem na YouTubie „Wojna idei” Szymona Pękały i przez niego zostało rozpropagowane, ale nie powstało wcale w tym roku.

W sieci można je znaleźć w innych kontekstach co najmniej od roku 2014. Rzeczownik utworzono od konstrukcji składniowej z dodatkiem przyrostka abstrakcyjnego -yzm, tak jak niegdyś „tumiwisizm”. „» Tozależyzm«, w odróżnieniu od » tumiwisizmu«, jest jednak przynajmniej w pewnym stopniu pożyteczny, chroni nas przed kategorycznością osądu. Najciekawsza nadesłana definicja »tozależyzmu« brzmi: »idea mówiąca o tym, że nic nie jest takie, jakie się wydaje« ” - uznało jury.

Plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku od 2016 r. organizuje Wydawnictwo Naukowe PWN. Tegoroczna, piąta edycja plebiscytu PWN na Młodzieżowe Słowo Roku 2020 cieszyła się powodzeniem - zanotowano 194 tys. zgłoszeń.

#julka #pwn #młodzieżowe słowo roku #tozależyzm #jury #kapituła #spewuenić