Potężny teleskop przegrał z czasem. Niegdyś walczył na nim James Bond

Jeden z najciekawszych i najcenniejszych przyrządów badawczych w historii nauki kończy pracę. Szerokokątny 305-metrowy radioteleskop Arecibo w Puerto Rico zostanie zamknięty na stałe. Mimo że potężna betonowa platforma zaczęła sypać się w gruzy, świat nauki jest zszokowany decyzją o zakończeniu jego działalności. Obiekt na stałe zagościł w popkulturze – pojawił się m.in. w kultowym filmie o przygodach Jamesa Bonda.

Powodów do wyłączenia teleskopu z użytku przybywało z roku na rok. Przesądziły jednak ostatnie pęknięcia w jego konstrukcji – jedno z sierpnia i jedno z początku listopada – z którymi nie mogli poradzić sobie inżynierowie.

Historia Arecibo

Arecibo zbudowano w 1963 roku i przez dziesięciolecia był największym radioteleskopem na świecie.

Szczególne miejsce w historii zajął, gdy w 1974 roku astronomowie za jego pomocą wysyłali „międzygwiezdną wiadomość”, licząc na odpowiedź jakiejś pozaziemskiej cywilizacji.

To także dzięki niemu przeprowadzono wiele pionierskich prac, w tym badanie asteroid bliskich Ziemi czy zagadkowych słonecznych wybuchów.

Uszkodzenia konstrukcji

Platformę z instrumentami naukowymi o wadze 900 ton podtrzymywały nad talerzem teleskopu potężne kable. W ostatnich tygodniach jeden z nich wysunął się z gniazda i roztrzaskał panele na krawędzi 305-metrowej konstrukcji.

Z ujęć satelitarnych widać prześwitującą teraz zieloną roślinność, pokazującą skalę wyrządzonych szkód. Jeśli zerwie się jeszcze któryś z kabli, cała platforma może runąć, doszczętnie niszcząc cenny obiekt. Dlatego Amerykańska Narodowa Fundacja Nauki (NSF), która jest właścicielem obserwatorium, zdecydowała o zamknięciu Arecibo na stałe.

Wstrząs w świecie nauki

Naukowcy z całego świata są zszokowani wiadomością z Puerto Rico. W mediach społecznościowych natychmiast ruszyła kampania pod hasłem „#WhatAreciboMeansToMe” (ang. „Co Arecibo znaczy dla mnie”). Astronomowie, inżynierowie i inni naukowcy dzielą się historiami o tym, jak słynny teleskop kształtował ich kariery.

Zaskoczenie jest tym większe, że zerwany kabel, który przesądził o końcu pracy popularnego obiektu, nie był dotąd uznawany za poważny problem.

Finałowa potyczka Jamesa Bonda

Obserwatorium było głównym ośrodkiem edukacji naukowej w Puerto Rico, gdzie wspierało karierę wielu astronomów i inżynierów. Ale nie tylko.

Arecibo zaistniało też w masowej popkulturze, m.in. dzięki filmowi „Kontakt” z 1997 roku, ekranizacji powieści astronoma Carla Sagana.

Największą rozpoznawalność teleskopowi przyniósł jednak „występ” w filmie o przygodach agenta 007 – „GoldenEye” z 1995 roku. Właśnie nad czaszą Arecibo toczy się finałowa potyczka Jamesa Bonda (Pierce Brosnan) ze złoczyńcą (w tej roli Sean Bean), próbującym zniszczyć zachodni świat za pomocą sowieckiej broni nuklearnej.

#arecibo #teleskop #puerto rico #james bond #astronomia #kosmos #ufo #nauka #popkultura