Historyk: Wyklęci nie mogli żyć w świecie ześwinionym, zeszmaconym, zsowietyzowanym

– Żołnierze Wyklęci doskonale zdawali sobie sprawę, że wejście sowietów do Polski to druga okupacja, że to zabiło ich sześć lat walki o wolną Ojczyznę – mówi w rozmowie z portalem tvp.info historyk Piotr Dmitrowicz z Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. – Musimy mówić nie tylko prawdę o Wyklętych, ale też jak kłamano o nich w PRL i jak się kłamie na ich temat dziś – podkreśla.

Prawda o Żołnierzach Wyklętych długo docierała do Polaków. W czasach PRL byli obrzucani najgorszymi epitetami, zostali wyrzuceni na margines. Początek III RP nie stał się przełomem w przywracaniu należnego im miejsca.

Nie można powiedzieć, że był taki jeden moment, kiedy Żołnierze Wyklęci wyszli w końcu z cienia. Pytanie, czy oni rzeczywiście już z niego wyszli. W latach 90. o nich nie mówiono, nie uczono. Odkrywanie o nich prawdy to był proces. Przez pierwsze 10-15 lat III RP była cisza. Nie było o nich wspominane ani w podręcznikach szkolnych, ani na uniwersytetach. Byli na marginesie. Dopiero w okolicach 2005, 2006 r., po tym, jak prezydentem został śp. Lech Kaczyński, zaczęto powoli do tej pamięci wracać. Myśmy – jako dziennikarze, publicyści – zaczęli przypominać o tym w mediach.

Znakomicie pamiętam rok 2005, kiedy zaczęliśmy pisać więcej np. o Witoldzie Pileckim, wcześniej nie mieliśmy takich możliwości, nie było na takie tematy miejsca w większości mediów. Stopniowo zaczęliśmy przywracać pamięć tym ludziom i to było niesamowite. Nagle setki bohaterów można było wyciągnąć z otchłani zapomnienia. Wcześniej, w latach 90., obok tej ciszy była narracja, że była jakaś wojna domowa, jakiś spór, jedni byli za komunizmem, inni przeciwko. Ci przeciwko – to tak nie do końca, bo to byli trochę faszyści, to byli tacy źli ludzie. To był jakiś koszmar… To, że Żołnierze Wyklęci, Żołnierze Niezłomni wracają dzisiaj - jest cudem. Ale, gdy oni wracają, to mamy do czynienia z atakiem.

Jest i atak, czasami bardzo brutalny, wyzywanie od faszystów, morderców, antysemitów, jest też, w części mediów, wyciszenie tematu. Są też apele, że już wystarczy, że za dużo się o tych Wyklętych mówi.

Od lat o nich mówię, piszę. Nie jest tak, że wystarczy raz czy dwa razy o nich powiedzieć. Wyrasta bowiem nowe pokolenie. Ludzie, którzy urodzili się w XXI wieku, są pełnoletni. I oni muszą usłyszeć prawdę historyczną. Dzisiaj mamy niepowtarzalną szansę, by im tę prawdę historyczną powiedzieć, opowiedzieć o tych żołnierzach, o tych czasach. Musimy mówić nie tylko prawdę o Wyklętych, ale też jak kłamano o nich w PRL-u i jak się kłamie na ich temat dziś.

Jakie są źródła dzisiejszych kłamstw?

To jest proste przełożenie tego, co powiedział Wojciech Jaruzelski: jeżeli pułkownik Kukliński jest bohaterem, to kim my jesteśmy? Odpowiedź jest jasna: jesteście zdrajcami. Dzisiaj ci ludzie, którzy tworzyli PRL, czy ich rodziny, czy ci, którzy ich spuściznę mają w sobie, próbują grać na tej samej nucie, którą grano w latach 40. Żołnierze Wyklęci to faszyści, to byli ci, którzy mordowali naszych braci, to byli jacyś szaleni ludzie. Próbuje się z nich zrobić jakichś kompletnych wariatów. Tzw. peerelowska nomenklatura, ich rodziny – są do dzisiaj przekonani, że w 1944 i 1945 r. przyszła nowa władza, która została przyjęta entuzjastycznie przez większość społeczeństwa, a tylko jacyś szaleńcy nie chcieli jej przyjąć. A oni dali przecież Polakom wszystko: zlikwidowali analfabetyzm, zbudowali nową Polskę. To jest jakaś kompletna aberracja.

Czego uczy nas ich postawa? Co mogą przejąć dla siebie młodzi ludzie, którzy dowiadują się o nich w szkole, z książek, filmów, podczas różnego rodzaju wydarzeń historycznych, sportowych, kulturalnych?

Oni w większości zostali wychowani w II Rzeczpospolitej, na pewnych fundamentach: Bóg, Honor, Ojczyzna, ale także na odróżnieniu prawdy od fałszu, od kłamstwa, tego, że są nienaruszalne zasady. To, że oni nie mogli się pogodzić z okupacją sowiecką, to jest właśnie wynik ich wychowania, tego, że żyli w tradycji legionistów, powstań narodowych. To jest dyskusja, która dotyka czasami polskich powstań, dlaczego one były wywoływane. Dlatego, że młodzi ludzie nie byli w stanie żyć w zniewoleniu, ześwinieniu. Zdzisław Broński „Uskok” pisał i mówił, oni nie mogą wytrzymać w kraju, w którym nie ma wolności, w którym jest powszechny terror. Wyklęci nie walczyli tylko dlatego, że chcieli wolnej Polski, oni widzieli, co się dzieje – że są prześladowania, że są więzienia. Oni nie mogli żyć w świecie ześwinionym, zeszmaconym, zsowietyzowanym.

Poczytajmy, co Wyklęci zapisywali w swoich wspomnieniach. Oni pisali m.in. o tym, jak powinna wyglądać przyszła Polska, jakie powinna mieć granice, ustrój, że nie mogą żyć w skomunizowanej Polsce. Doskonale zdawali sobie sprawę, że wejście sowietów do Polski to druga okupacja, że to zabiło ich sześć lat walki o wolną Ojczyznę.

Rozmawiał Petar Petrović
Autor jest dziennikarzem Polskiego Radia


TWÓJ BIEG TROPEM WILCZYM
Bieg Tropem Wilczym doczekał się już siódmej odsłony. Pierwszy z nich zgromadził grupę 50 zapaleńców. W tym roku 3 marca na kilku kontynentach pobiegnie 75 tys. ludzi. Wielu z nich po raz kolejny upamiętni w ten sposób żołnierzy wyklętych. Jeśli macie wspomnienia z biegu, które dla was są wyjątkowe – napiszcie o nich, przyślijcie nam zdjęcia i filmy. Przechowujmy pamięć o naszych bohaterach i pochwalmy się, że umiemy oddawać im hołd w każdy sposób.
Czekamy na Twoje wspomnienia: email: twoje@tvp.info; tel: 601 600 100.

#żołnierze wyklęci #piotr dmitrowicz #sowietyzacja