Cała Polska czyta „Przedwiośnie”. Narodowe Czytanie rozpoczęła para prezydencka

Z „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego „wypływa wciąż to wielkie zdanie, że Polska potrzebuje wielkiej idei” – powiedział prezydent Andrzej Duda, inaugurując w sobotę w Warszawie Narodowe Czytanie tej właśnie powieści. W tym roku akcja ma rekordowy zasięg – jest prowadzona w 2930 miejscach.

Ponieważ Narodowe Czytanie odbywa się w różnych strefach czasowych, rozpoczęło się w Nowej Zelandii, w Christochurch. Potem „Przedwiośnie” zainaugurowano je m.in. w chińskiej Bibliotece Esperanto w Shimonoseki, w Biszkeku, Astanie i Koklczetawie, w Baku, gdzie rozgrywają się fragmenty powieści, w Wilnie, Lwowie i kilkunastu innych miejscach na Ukrainie, Litwie i Białorusi, a także m.in. w Londynie, Edynburgu, Dublinie, Lyonie, Barcelonie, Rzymie, Monachium. „Przedwiośnie” zabrzmi także w Nowym Jorku i Toronto, a najpóźniej w Chicago.

W Warszawie Narodowe Czytanie w Ogrodzie Saskim zainaugurowała o godzinie 11 para prezydencka. Andrzej Duda przypomniał, że Stefana Żeromskiego nazywano „sumieniem polskiej literatury”, a w „Przedwiośniu” pisarz „nie tylko w niezwykły sposób przeżywał polskość i jej kształtowanie się w tej już wolnej od 1918 roku, wracającej na mapę polityczną Europy odradzającej się Rzeczpospolitej, jakie tu są poglądy, jak one się ze sobą ścierają, ale także walki o obronę granic – to wszystko przeżywając niezwykle skupił właśnie w tej wspaniałej powieści”.

Pierwsza dama powitała zgromadzonych w Ogrodzie Saskim w Warszawie, ale także wszystkich uczestników akcji. – W tym roku otrzymaliśmy największą liczbę zgłoszeń ze wszystkich dotychczasowych edycji akcji. „Przedwiośnie” jest czytane w 2930 miejscach – to absolutny rekord. Został pobity rekord „Quo vadis” – powiedziała Agata Kornhauser Duda.

Otwarciu towarzyszył występ Natalii Sikory, Kapeli ze Wsi Warszawa oraz Zespołu Politechniki Warszawskiej, The Engineers Band. We wspólnym czytaniu „Przedwiośnia” w Warszawie biorą udział znani aktorzy m.in. Edyta Olszówka, Jolanta Fraszyńska, Ewa Wiśniewska, Joanna Trzepiecińska i Edyta Jungowska, a towarzyszy im muzyka na żywo w wykonaniu m.in. Włodka Pawlika, Marcina Maseckiego i Andrzeja Smolika. Przerwy w czytaniu wypełnią z kolei warsztaty dla najmłodszych w Strefie dla Dzieci, przygotowanej przez Narodowe Centrum Kultury.

O godzinie 16 para prezydencka weźmie też udział w Narodowym Czytaniu w Skolimowie, w ogrodzie Domu Artystów Weteranów Scen Polskich im. Wojciecha Bogusławskiego, a wieczorem, o godz. 22, powróci do Ogrodu Saskiego, aby zakończyć tegoroczna akcję.

Narodowe Czytanie w całej Polsce

Narodowe Czytanie odbywa się w wielkich miastach i małych wioskach, na uczelniach i w prowincjonalnych bibliotekach, w teatrach, parkach, na rynkach miast, w domach kultury i remizach strażackich.

Część czytających zdecydowała się na przygotowaną przez Andrzeja Dobosza adaptację tekstu Żeromskiego, część sięgnęła po oryginał powieści.

Przeważnie organizatorzy nie ograniczają się do samej lektury, planując dla uczestników liczne atrakcje. W Szczecinie Narodowe Czytanie odbywa się w zabytkowym tramwaju, który 8 września kursuje po mieście, podobnie w Radomiu, gdzie w autobusie linii nr 7, oznakowanym symbolem „Niepodległa”, odtwarzane są fragmenty „Przedwiośnia”. W Kleczewie w Narodowym Czytaniu biorą udział motocykliści, a w Skierniewicach – rowerzyści.

Pokaz mody z lat 20., aktorzy z grup rekonstrukcyjnych prezentujący scenki dotyczące czytanych fragmentów „Przedwiośnia”, a wszystko w oprawie muzycznej, którą stworzy trio jazzowe, grając utwory z tamtych lat – tak wygląda Narodowe Czytanie w Ossolineum we Wrocławiu. Wrocławski Dom Literatury przygotował natomiast na sobotę performance „Socjalista, anarchista, antykomunista – Żeromski/Narodowe Czytanie” – plenerowe słuchowisko z udziałem aktorów z Teatru Ad Spectatores. Tutaj „Przedwiośnie” czytelnicy mogą usłyszeć w wersji oryginalnej.

Występy, konkursy, improwizacje

W Białymstoku przedstawiciele władz samorządowych, świata kultury oraz mieszkańcy czytają „Przedwiośnie” na Rynku Kościuszki. Czytaniu towarzyszą występy artystyczne, konkursy z nagrodami oraz warsztaty plastyczne dla dzieci, m.in. układanie puzzli przedstawiających symbole narodowe oraz tworzenie kotylionów.

W Krakowie Narodowe Czytanie na scenie przed Nowohuckim Centrum Kultury rozpoczął symboliczny przejazd Krakowskiego Szwadronu Ułanów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego pod dowództwem Henryka Bugajskiego. Czytają aktorzy Teatru Ludowego, ale też przedstawiciele świata nauki, sztuki i kultury oraz magistratu. „Przedwiośnie” brzmi również u stóp Wawelu, dokąd zapraszają Krakowscy Bukiniści nad Wisłą, Stowarzyszenie Pełna Kultura oraz Krakowskie Biuro Festiwalowe.

W Filii Gdańskiej Biblioteki przy ul. Mariackiej 42 „Przedwiośnie” czytają będą aktorzy, bibliotekarze i czytelnicy. Niespodzianką dla gości jest występ Grupy Improwizacyjnej SzaFoFe, która tworzy – jak sama nazwa wskazuje – dzieła bez przygotowania i przy udziale publiczności. Piszą o sobie, że nie mają scenariusza ani reżysera, ale „mamy siebie nawzajem, mamy wyobraźnię, mamy widownię. Rozbawiamy was, rozbawiamy siebie nawzajem”. Jak to będzie wyglądało? Po kilku fragmentach „Przedwiośnia” grupa SzaFoFe odegra scenkę inspirowaną przeczytanym fragmentem.

Prezentacja portretu Żeromskiego

W Poznaniu Narodowe Czytanie odbywa się będzie tradycyjnie w Bibliotece Raczyńskich. Atrakcją są pokazy choreograficzne artystów Teatru Muzycznego, a także spotkanie z Mateuszem Damięckim, który opowie o swojej pracy nad rolą Cezarego Baryki w ekranizacji „Przedwiośnia” wyreżyserowanej przez Filipa Bajona. „Przedwiośnie” jest też czytane w pobliskiej siedzibie poznańskiego Muzeum Narodowego, a impreza jest okazją do specjalnej prezentacji obrazu pędzla Leona Wyczółkowskiego „Portret Stefana Żeromskiego z Synem” z 1904 roku.

W Kielcach, rodzinnym mieście autora „Przedwiośnia”, w Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego czytana jest oryginalna wersja powieści, zorganizowany też został spacer po Kielcach śladami Żeromskiego, a pasażerowie bezpłatnej linii OW w sobotę rano mogli wysłuchać fragmentów powieści w czasie pięciu kursów – lektorami byli pracownicy muzeum. Inna kielecka placówka – Szklany Dom w Ciekotach – zdecydowała się na lekturę adaptacji tekstu przygotowanej na potrzeby Narodowego Czytania, uznając, że będzie ona bardziej zrozumiała dla młodych słuchaczy.

Akcja Narodowe Czytanie organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 roku. Została zainicjowana przez prezydenta Bronisława Komorowskiego wspólną lekturą „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie „Zemsty” Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: „Trylogię” Henryka Sienkiewicza, „Lalkę” Bolesława Prusa, „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza oraz „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego.

#narodowe czytanie #przedwiośnie #stefan żeromski #lektura #para prezydencka #andrzej duda