Ogromne zaangażowanie polskich dyplomatów w pomoc Żydom. Odnaleziono nowe dokumenty

Polscy dyplomaci w Bernie w czasie II wojny światowej koordynowali fałszowanie nie tylko paszportów Paragwaju, ale też innych latynoamerykańskich państw. Wszystko po to, aby ocalić od zagłady przede wszystkim Żydów.

Ambasador Ładoś i inni polscy dyplomaci w Bernie koordynowali również fałszowanie paszportów Hondurasu, Haiti i Chile.

Dowodem tej zakrojonej na szeroką skalę działalności są nowe dokumenty odnalezione w Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Kopie kilku depesz opublikował na Twitterze ambasador RP w Szwajcarii Jakub Kumoch. Materiały stanowią kolejne już potwierdzenie zaangażowania polskich dyplomatów w akcję ratowania przed Holokaustem.

„Ratujące życie paragwajskie paszporty były tylko wierzchołkiem góry lodowej!” – napisał ambasador Kumoch, wskazując, że odkrycie nowych dokumentów „zupełnie zmienia naszą wiedzę”.

Pierwsza z depesz to dokument autorstwa Abrahama Silberscheina, członka Grupy Berneńskiej ratującej Żydów, przedwojennego posła na Sejm RP oraz działacza Światowego Kongresu Żydów.

12 maja 1943 roku opisuje on, używając polskiego kanału dyplomatycznego, szczegóły akcji paszportowej. Silberschein podkreśla, że polega ona na uzyskiwaniu od „przyjaznych” konsulów południowoamerykańskich paszportów, w szczególności Paragwaju i Hondurasu.

Doc no. 1, May 12, 1943. Silberschein uses Polish diplomatic cable to inform the UK & US Jews he's been active in organizing Honduran & Paraguayan passports for Jews with the "full approval of the Polish Legation" in Berne. Amb. Ładoś asks to inform @WorldJewishCong too. pic.twitter.com/1o4pElRVaa

— Jakub Kumoch (@JakubKumoch) 31 lipca 2018

Działacz żydowski zaznacza, że ma „pełną aprobatę Poselstwa RP w Bernie, które robi wszystko, żeby nam pomóc”. Depesza zawiera również adnotację ambasadora Ładosia, który podkreśla, że działanie Silberscheina odbywa się za jego aprobatą i przy wsparciu. Autor depeszy prosi ponadto o jej przekazanie Światowemu Kongresowi Żydów – tę prośbę popiera również Aleksander Ładoś.

Drugi z dokumentów jest datowany na 10 czerwca 1941 roku. Ambasador Ładoś przyznaje się w nim do „wystawienia" w porozumieniu z organizacjami żydowskimi około 400 paszportów dla litewskich Żydów.

Uprawniały one do wyjazdu do ówczesnego Brytyjskiego Mandatu Palestyny. Ponadto, jak informuje dyplomata, także za pośrednictwem rzymskiej ambasady Chile paszporty są wystawiane obywatelom polskim we Włoszech.

Doc no 2, June 10, 1941. Ambassador Ładoś informs the Gov't of Poland in exile that 400 Palestinian papers for Jews in Lithuania have been issued and that the Chilean Embassy in Rome has delivered a number of Chilean passports for Polish citizens. pic.twitter.com/XHD6XMd1nL

— Jakub Kumoch (@JakubKumoch) 31 lipca 2018

Trzeci dokument został sporządzony 9 września 1943 roku. Ambasador Ładoś prosi w nim szefa polskiego MSZ o wystosowanie depeszy kondolencyjnej do wdowy po zmarłym ambasadorze Haiti w Szwajcarii. W krótkim piśmie poseł RP nazywa ambasadora Foucharda mianem „naszego prawdziwego przyjaciela”.

„Dlaczego taka niespotykana asymetria? Poselstwo Haiti, nasz prawdziwy przyjaciel, także wystawiało paszporty polskim Żydom” – wyjaśnił ambasador Jakub Kumoch.

Doc no 3, Sep. 9, 1943. Amb. Ładoś asks the Polish Minister of Foreign Affairs (yes!) to issue a telegram of condolence to the widow of the late Ambassador of Haiti in ����. Why such unprecedented asymmetry? Legation of Haiti, "our real friend", issued passports to ���� Jews too. pic.twitter.com/mnZenwhziR

— Jakub Kumoch (@JakubKumoch) 31 lipca 2018

Z wcześniejszych dokumentów wynika, że Abraham Silberschein raportował w styczniu 1944 roku, że efektem działań było ocalenie około 10 tysięcy osób przed masową wywózką do niemieckich obozów śmierci. Posiadacze sfałszowanych paszportów trafiali najczęściej do obozów internowania w Niemczech i we Francji. Tylko w latach 1942-43 członek Grupy Berneńskiej, konsul RP Konstanty Rokicki wystawił co najmniej 1056 fałszywych paszportów Paragwaju, na każdym przeciętnie były dwie osoby.

#holokaust #ambasador aleksander ładoś #ambasada w bernie #polacy ratujący żydów #pomoc żydom #druga wojna światowa #okupacja