Reforma sądownictwa według Andrzeja Dudy. Co przygotował prezydent?

Nowe izby w Sądzie Najwyższym, wiek emerytalny dla sędziów 65 lat, możliwość złożenia skargi nadzwyczajnej od każdego prawomocnego wyroku – takie zmiany przygotował w projektach ustaw o SN i KRS Andrzej Duda. W kwestii wyboru 15 sędziów do KRS większością 3/5 głosów i zmiany Konstytucji prezydent, po konsultacjach z klubami parlamentarnymi, zmienił zdanie.

Zgodnie z przygotowanymi przez prezydenta Andrzeja Dudę projektami ustaw sprawy dyscyplinarne sędziów Sądu Najwyższego będą rozpatrywane w pierwszej instancji przez Sąd Najwyższy. Będzie się on składał z dwóch sędziów Izby Dyscyplinarnej i jednego ławnika. W drugiej instancji sprawy te będą rozpatrywane przez Sąd Najwyższy w składzie trzech sędziów Izby Dyscyplinarnej i dwóch ławników.

Ustawa przewiduje również kompetencje Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej w zakresie postępowania dyscyplinarnego prowadzonego wobec sędziów Sądu Najwyższego. Prezydent będzie mógł wyjść z inicjatywą powołania z grona sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych i wojskowych, Nadzwyczajnego Rzecznika Dyscyplinarnego.

Wiek emerytalny 65 lat

Zgodnie z projektowaną regulacją sędzia Sądu Najwyższego przechodzi w stan spoczynku, co do zasady, w wieku 65 lat. Wyjątek stanowi sytuacja, w której sędzia złoży oświadczenie o woli dalszego zajmowania stanowiska, nie później niż na 6 miesięcy i nie wcześniej niż na 12 miesięcy, przed ukończeniem tego wieku. Elementem niezbędnym jest też przedstawienie zaświadczenia stwierdzającego, że sędzia Sądu Najwyższego jest zdolny, pod względem stanu zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego.

O możliwości dalszego zajmowania stanowiska przez sędziego Sądu Najwyższego zadecyduje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, który w tej sprawie będzie mógł zasięgnąć opinii Krajowej Rady Sądownictwa. Zgoda na dalsze zajmowanie stanowiska udzielana będzie na trzy lata, nie więcej jednak niż dwukrotnie. – Skoro prezydent powołuje sędziów, powinien móc ich odwoływać – uważa prezydent Andrzej Duda.

Skarga nadzwyczajna

Zgodnie z proponowanymi zmianami, od każdego prawomocnego orzeczenia sądowego kończącego postępowanie w sprawie będzie można wnieść skargę nadzwyczajną, jeżeli:

1) orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji;

2) orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;

3) zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Skargę nadzwyczajną będzie mógł wnieść Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich, grupa co najmniej 30 posłów lub 20 senatorów oraz – w zakresie swojej właściwości – Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik Praw Pacjenta, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego i Rzecznik Finansowy.

Skarga nadzwyczajna grupy posłów lub senatorów wnoszona będzie przez Marszałka Sejmu lub Marszałka Senatu, który, oprócz wskazanego przez grupę posłów lub senatorów przedstawiciela, będzie mógł upoważnić pracownika Kancelarii Sejmu lub Senatu, adwokata lub radcę prawnego do jej popierania.

Nowy mechanizm wyboru członków KRS

Prezydent wycofał propozycję zmiany konstytucji, która umożliwiałaby prezydentowi wybór członków KRS w przypadku, gdyby Sejmowi nie udało się ich powołać. Wcześniej zaproponował, by w sytuacji gdyby Sejm nie wybrał członków KRS większością 3/5 głosów, wyboru dokonywał prezydent. Wymagałoby to zmiany konstytucji.

Andrzej Duda zaznaczył, że w związku z tym, iż po konsultacjach z klubami parlamentarnymi okazało się, że zaproponowana przez niego zmiana w konstytucji nie ma szans na uchwalenie, proponuje inne rozwiązanie dotyczące wyboru członków KRS.

– Jeżeli nie ma na to zgody w parlamencie, moja propozycja będzie taka, żeby w przypadku, jeżeli nie uda się wybrać (członków KRS) większością 3/5 głosów, głosowanie następowało w ten sposób, że jeden poseł ma jeden głos, tzn. każdy poseł może zagłosować tylko na jednego kandydata na sędziego do Krajowej Rady Sądownictwa – oświadczył Duda na konferencji prasowej, po spotkaniach z przedstawicielami klubów.

Gdyby nie udało się w terminie wybrać w ten sposób sędziów do KRS, będzie włączał się drugi tryb, taki, że każdy poseł ma jeden głos – tłumaczył prezydent. Jak ocenił, „to w efekcie będzie powodowało multipartyjny wybór członków KRS”. – Taka propozycja będzie ostatecznie w moim projekcie zmiany ustawy o KRS – powiedział prezydent.

#prezydent #sądownictwo #krs #sn #skarga nadzwyczajna #duda #zmiana konstytucji #3/5 głosów #reforma #ustawa