– Jan Karski był świadkiem prawdy o Holokauście, ale też symbolem nieudanej próby odwrócenia losów historii – powiedział szef MSZ Grzegorz Schetyna podczas premiery filmu dokumentalnego „Karski i władcy ludzkości” w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, w Warszawie. – To film o człowieku, który ma zasady moralne - zasady niezłomne. I który postępuje według tych zasad – dodał reżyser Sławomir Gruenberg. W piątek mija 101. rocznica urodzin legendarnego kuriera Polskiego Państwa Podziemnego.
Jest już polska wersja komiksu „Jan Karski. Człowiek, który odkrył Holokaust”. Graficzna opowieść o bohaterze, świadku hitlerowskich zbrodni...
zobacz więcej
„Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat” – to słyszą Ci, którzy stają się Sprawiedliwymi Wśród Narodów Świata. Takim stał się Jan Karski, ale do końca zastanawiał się, czy udało mu się uratować to jedno życie – zaznaczył minister Schetyna. Podkreślił, że Karski chciał przekazać światu prawdę o Holokauście. – Nie uwierzyli Brytyjczycy, Amerykanie, prezydent Roosevelt, ale (Karski) jest Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata, ma ten tytuł i jest dzisiaj symbolem naszej pamięci, naszej historii – mówił szef MSZ, który w czwartek złożył kwiaty przed pomnikiem Jana Karskiego przy MHŻP POLIN.
Uroczysta premiera
Wieczorem odbyła się uroczysta premiera filmu „Karski i władcy ludzkości”. Dokument w reżyserii Sławomira Gruenberga 24 kwietnia trafi do kin. Na premierze byli m.in. marszałek Sejmu Radosław Sikorski oraz rzeczniczka rządu Małgorzata Kidawa-Błońska.
Jesteśmy na premierze filmu "Karski i władcy ludzkości" #Karski #Polin pic.twitter.com/n3wu2hSrO6
— NCK (@NCK_PL) kwiecień 23, 2015
Łódź wspomina Karskiego
Tymczasem pamięć Jana Karskiego wspomina Łódź. Dla upamiętnienia rocznicy urodzin emisariusza zaplanowano w czwartek grę miejską dla młodzieży „Mission Karski”, a w piątek specjalną akcję internetową na portalach społecznościowych. – Akcja jest prosta. Prosimy, żeby tego dnia wpisać w status na Facebooku, Twitterze czy Instagramie wpis: #101karski. Mile widziane będą zdjęcia, które będzie można oznaczyć tym tagiem. Czym więcej osób tak zrobi, tym więcej dowie się o Janie Karskim – powiedziała Justyna Tomaszewska z Centrum Dialogu. Pod koniec dnia na facebookowym profilu Centrum Dialogu pojawi się link do strony, która zbierze wszystkie wpisy i zdjęcia z takim opisem.
101 lat temu urodził się Jan #Karski, legendarny emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego http://t.co/akXmWILy9I pic.twitter.com/0eEk7ZCYM6
— Dzieje.pl (@dziejepl) kwiecień 23, 2015
Nie uwierzyli Brytyjczycy, Amerykanie, prezydent Roosevelt, ale Karski jest Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata
Ruszył Instytut im. Karskiego
Z kolei również w czwartek zainaugurowano w Kielcach działalność Instytutu Kultury Spotkania i Dialogu Stowarzyszenia im. Jana Karskiego. Ma mu przyświecać idea budowy porozumienia między uczestnikami dialogu międzyreligijnego i międzykulturowego. Instytut znalazł siedzibę w kamienicy przy ul. Planty 7 – miejscu pogromu kieleckiego z 6 lipca 1946 r., podczas którego zginęło 37 osób narodowości żydowskiej i troje Polaków.
Prezes Stowarzyszenia im. Jana Karskiego Bogdan Białek odczytał list skierowany do działaczy organizacji przez prezydenta Bronisława Komorowskiego. Prezydent dziękował im za działalność edukacyjną, upamiętnianie społeczności żydowskiej i pogłębianie dialogu chrześcijańsko-żydowskiego. Uroczystości w kamienicy poprzedziło złożenie kwiatów przy ławce Jana Karskiego.
Uroczystości z okazji 100-lecia urodzin Jana Karskiego odbyły się w Waszyngtonie. Słynny emisariusz polskiego ruchu oporu z okresu II wojny...
zobacz więcej
Kim był Jan Karski?
Jan Karski urodził się 24 kwietnia 1914 r. w Łodzi. Jego właściwe nazwisko to Jan Kozielewski. Dwukrotnie przedostał się do warszawskiego getta, a także do obozu przejściowego w Izbicy, z którego Żydzi byli kierowani do obozów zagłady. Na podstawie jego relacji i dokumentów minister spraw zagranicznych Edward Raczyński przedstawił w grudniu 1942 r. aliantom notę „Masowa eksterminacja Żydów w Polsce okupowanej przez Niemców”.
Wstrząsającą relację naocznego świadka Karski przekazał amerykańskim i brytyjskim politykom oraz dziennikarzom. Spotkał się m.in. z ministrem spraw zagranicznych rządu brytyjskiego Anthony'm Edenem oraz – w 1943 r. – z prezydentem USA Franklinem Delano Rooseveltem i przedstawicielami amerykańskich organizacji żydowskich.
Jego dramatyczne apele o ratunek dla narodu żydowskiego nie przynosiły jednak rezultatów – większość rozmówców nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała. Zachodni przywódcy, a nawet niektórzy liderzy organizacji żydowskich w USA, nie dawali wiary wstrząsającym relacjom o Holokauście. Nie wpłynęły one na politykę państw sprzymierzonych w czasie wojny, opierającą się na założeniu, że jedynym sposobem uratowania Żydów jest pokonanie najpierw nazistowskich Niemiec.
Pozostał na emigracji
Po wojnie Karski zdecydował się pozostać na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień. Uhonorowano go m.in. tytułem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. W 1998 r. izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem zgłosił jego kandydaturę do Pokojowej Nagrody Nobla. Karski zmarł 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie.