Irlandzki poeta, tłumacz, dramatopisarz i eseista, laureat literackiej Nagrody Nobla z 1995 roku Seamus Heaney zmarł w piątek w Dublinie w wieku 74 lat. Heaney jest autorem tomów poezji „44 wiersze”, „Światło elektryczne” oraz tomu esejów „Zawierzyć poezji”. Irlandzki poeta, tłumacz, dramatopisarz i eseista, laureat literackiej Nagrody Nobla z 1995 roku Seamus Heaney zmarł w piątek w Dublinie w wieku 74 lat. Heaney jest autorem tomów poezji „44 wiersze”, „Światło elektryczne” oraz tomu esejów „Zawierzyć poezji”. Heaney urodził się w 1939 roku w Irlandii Północnej, zawsze jednak uważał się za Irlandczyka a nie Brytyjczyka i protestował nawet przeciw zamieszczeniu jego wierszy w antologii poezji brytyjskiej. Był też wykładowcą, krytykiem literackim i tłumaczem. „Śmierć zabrała Seamusa Heaneya. Poeta i noblista zmarł w szpitalu w Dublinie dziś rano, po krótkiej chorobie” – głosi komunikat rodziny. <BR/><BR/> „Podczas nocnej jazdy przez Francję/ Nowe były zapachy zwykłości/ Deszcz i siano, i las w powietrzu/ Tworzyły ciepłe przeciągi w otwartym samochodzie” – pisał Heaney w utworze „Nocna jazda”, podkreślając niezwykłość przyziemnych spraw. Irlandczyk tematem swoich utworów uczynił, pełną poetyckiego ładunku, codzienność. W uzasadnieniu przyznania mu w 1995 r. literackiej Nagrody Nobla napisano: „Za tworzenie prac, pełnych lirycznego piękna i etycznej głębi, które sławią cuda dnia powszedniego i żywą przeszłość”. <BR/><BR/> Seamus Justin Heaney urodził się 13 kwietnia 1939 r. na rodzinnej farmie państwa Heaney'ów, w hrabstwie Londonderry w Irlandii Północnej, trzydzieści mil od Belfastu. Jego ojciec był farmerem, matka pracowała jako gosposia. Wychowany w zgodzie z tradycjami patriotycznymi i chrześcijańskimi, Heaney od najmłodszych lat uważał się za Irlandczyka, nie Brytyjczyka. W wieku 12 lat zdobył stypendium naukowe do St. Columb's Collage, katolickiej szkoły z internatem. W tym czasie, w wypadku samochodowym zginął brat przyszłego poety. Heaney poruszał temat śmierci brata w utworach "Mid-Term Break" oraz „The Blackbird of Glanmore”. W szkole, Heaney podjął m.in. naukę języka irlandzkiego a w 1957 r. zdecydował się podjąć studia językowe i literackie na Queen's University w Belfaście. Ukończył naukę w 1961 r. <BR/><BR/> W czasie studiów, Heaney natknął się na poemat Brytyjczyka Teda Hughesa „Lupercal”. „Nagle kwestia poezji stała się sprawą życia i śmierci” – tłumaczył poeta w wywiadzie dla BBC w 2007 r. Innym ważnym twórcą, silnie oddziałującym na poetyckie próby Heaneya był Irlandczyk Patrick Kavanagh. Z jego twórczością zetknął się, gdy rozpoczął pracę nauczyciela w gimnazjum Św. Tomasza w Belfaście. W tym samym okresie, we wczesnych latach 60., zaczął publikować własne utwory. W 1963 r. został nauczycielem w St. Joseph's Teaching Training Collage w Belfaście, publikował także w lokalnych gazetach. Wszedł także w skład grupy młodych poetów z Belfastu, skupionych wokół wykładowcy i poety Phila Hobsbauma. <BR/><BR/> W 1965 r. ukazała się pierwsza książka Heaney'a „Eleven Poems”, wydana z okazji Queen's University Festival. Rok później, oficyna Faber and Faber wydała szeroki wybór wierszy Heaney'a pod tytułem „Death of a Naturalist”. Poeta opisywał w niej życie na farmie, podejmował wątki autobiograficzne, związane z rodziną, śmiercią i przemijaniem. Zbiór spotkał się z dobrym przyjęciem krytyki literackiej i czytelników. W 1969 r. do księgarni trafił kolejny tom „Door Into the Dark”.Heaney poświęcił się pracy wykładowcy; przez krótki czas pracował m.in. na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. W 1972 r. podjął pracę w wyższej szkole pedagogicznej Carysfort Collage w Dublinie. Heaney przeniósł się wówczas do Republiki Irlandzkiej. W tym samym roku opublikował tom „Wintering Out”. Dawał odczyty w Irlandii, Anglii i Stanach Zjednoczonych, m.in. na Uniwersytecie Harvarda. W 1976 r. został kierownikiem wydziału filologii angielskiej i przeprowadził się, wraz z żoną i dziećmi, do Dublina. W 1979 r. opublikowany został kolejny tom "Field Work". W 1988 r. ukazał się tom esejów Heaney'a „The Government of the Tongue” a rok później otrzymał prestiżowe stanowisko profesora poezji na Uniwersytecie Oksfordzkim. <BR/><BR/> W 1990 r. Heaney przygotował sztukę „The Cure at Troy”, opartą na greckim micie. Rok później ukazał się kolejny tom poetycki „Seeing Things”. W 1995 r. poecie przyznano literacką Nagrodę Nobla. Zapytany o to, jak czuje się w towarzystwie takich irlandzkich noblistów jak Samuel Beckett, William Butler Yeats i George Bernard Shaw, Heaney oparł: „To jak być małym pagórkiem obok wielkiego pasma górskiego. Można mieć tylko nadzieję, że kiedyś się im dorówna”. <BR/><BR/> Rok później jego zbiór poezji „The Spirit Level” został książką roku według jury Nagrody Whitbread. W 2001 r. ukazał się tom "Światło elektryczne" a pięć lat później „District and Circle”. <BR/><BR/> Był sympatykiem Krakowa, w którym bywał i gdzie w 2005 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. W tomie „Światło elektryczne” poświęcił jeden z wierszy pamięci poety Zbigniewa Herberta. W 1994 r. ukazał się tom trenów Jana Kochanowskiego w tłumaczeniu Heaney'a i Stanisława Barańczaka. <BR/><BR/> W Polsce ukazały się jego tomy poetyckie, eseje, wybory wierszy i prozy, głównie w wydawnictwie Znak. Tłumaczami jego utworów byli, między innymi Stanisław Barańczak i Piotr Sommer. Ukazały się między innymi: „44 wiersze”, „Zawierzyć poezji”, „Kolejowe dzieci”, „Światło elektryczne” i „Przejrzysta pogoda. Wiersze wybrane”.