Kościół w Polsce. Więcej wiernych na mszach, mniej sakramentów

Raport ISKK. W 2024 r. wzrosła lekko frekwencja na mszach. W porównaniu z 2023 r. więcej osób przyjęło także komunię św. – wynika z zaprezentowanego we wtorek Rocznika Statystycznego Kościoła Katolickiego w Polsce. We wtorek na konferencji prasowej w Warszawie przedstawiono dane z Rocznika Statystycznego Kościoła Katolickiego w Polsce „Annuarium Statisticum Ecclesia in Polonia” Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego SAC za 2024 r.

Ile osób chodzi do kościoła?

Wynika z nich, że wskaźnik dominicantes, czyli osób chodzących w niedzielę do kościoła, wynosił 29,6 proc. , co stanowi wzrost o 0,57 p . proc. do 2023 r., kiedy wynosił 29,2 proc. (2022 r. – 29,5 proc., 2021 r. – 28,3 proc.). Także wskaźnik communicantes, czyli osób przystępujących do komunii św., wzrósł i wyniósł 14,6 proc. Jest to 0,64 p. proc. więcej niż w 2023 r., kiedy wynosił 14 proc. (2022 – 13,9 proc., 2021 r. – 12,9 proc.).

– Trend zmian odnotowany jest w niemal wszystkich diecezjach w Polsce. Przed pandemią COVID-19 wskaźniki wynosiły odpowiednio: dominicantes 36,9 proc., a communicantes 16,7 proc. – zwrócił uwagę w czasie konferencji dyrektor ISKK, dr hab. Marcin Jewdokimow, prof. UKSW.

Według autorów rocznika najwyższy wskaźnik dominicantes odnotowano w diecezji tarnowskiej (62,3 proc.), a najniższy w archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej (17,59 proc.). W archidiecezji warszawskiej wyniósł 19,85 proc.

Według rocznika udział procentowy kobiet w liturgii w 2024 r. sięgał 59,09 proc., a mężczyzn 40,91 proc.

Zobacz także: Początek adwentu w Kościele katolickim. „Gotowość na przyjście Chrystusa”

W miejskich parafiach wskaźnik dominicantes wyniósł 29,56 proc., miejsko-wiejskich – 19,25 proc., zaś wiejskich – 51,19 proc.

Communicantes względny, czyli statystyczny wskaźnik informujący o procencie osób przyjmujących komunię św. w trakcie niedzielnych mszy względem liczby osób na niej obecnych, wyniósł 49,5 proc. Oznacza to, że prawie co druga osoba obecna na liturgii przyjmuje komunię św. , podczas gdy w 2015 r. było to 43 proc. – wskazał ISKK.

Ile osób przystąpiło do chrztu i pierwszej komunii św.?

Z danych rocznika wynika też, że największy spadek odnotowano w przypadku sakramentu bierzmowania.

W 2024 r. przyjęło go blisko 213 tys. osób (spadek o 27,6 p. proc. do roku 2023). Najwięcej osób przystąpiło do bierzmowania w archidiecezji katowickiej (11 850) i krakowskiej (10 688) oraz diecezji tarnowskiej (9991); najmniej w diecezjach drohiczyńskiej (1391), ełckiej (2224) i zamojsko-lubaczowskiej (2607).

Sakrament chrztu św. w ub. roku udzielono 247,2 tys. osobom , czyli o 7,5 p. proc. mniej niż w roku poprzednim. Najwięcej w archidiecezjach katowickiej (15 188), poznańskiej (14 188) i krakowskiej (13 564). Najmniej – w drohiczyńskiej (1391), świdnickiej (2446) i elbląskiej (2794).

Do pierwszej komunii św. przystąpiło prawie 320 tys. osób (spadek o 1,5 p. proc.). Najwięcej w archidiecezji krakowskiej (18 tys. 175) i warszawskiej (15 832). Najmniej w diecezji drohiczyńskiej (1686) i toruńskiej (2057).

Zobacz także: Z ołtarza prosto do sklepów monopolowych. Kościół ma problem z winem

Sakrament małżeństwa został udzielony 68,3 tys. parom, co stanowi spadek o 11,6 p. proc. w stosunku do 2023 r. Najwięcej tych sakramentów udzielono w archidiecezji krakowskiej (4297), a najmniej w diecezji drohiczyńskiej (634).

Ilu jest księży w Polsce?

Raport podaje, że liczba księży przypisanych do diecezji i eparchii w 2024 r. wynosiła 23 274 (2023 r. – 23 612 duchownych). Najwyższą liczbę księży zanotowano w diecezji tarnowskiej – 1465. Z kolei najmniejszymi diecezjami pod względem liczby księży (nie wliczając ordynariatu polowego WP) były diecezja drohiczyńska – 245 duchownych.

Według rocznika w 2024 r. w parafiach w Polsce pracowało 18 170 kapłanów . Rok wcześniej było ich 18 553. Ponownie zanotowano także spadek liczby alumnów w seminariach diecezjalnych z 1039 w 2023 r. do 984 w 2024 r.

Nieznacznie, do 15 359 osób, spadła także liczba sióstr zakonnych w Polsce. Zmniejszyła się także liczba domów zakonnych z 1950 do 1926. Najliczniejszym żeńskim zgromadzeniem były służebniczki NMP (starowiejskie) – 773, nazaretanki (631) i elżbietanki (598 sióstr).

Z rocznika wynika, że w 2024 r. było 7123 członków męskich zakonów, zgromadzeń zakonnych i stowarzyszeń życia apostolskiego. Najliczniejszymi okazali się redemptoryści, dominikanie i salezjanie.

W Polsce było 10 352 parafii, o osiem więcej niż w 2023 r., w tym 9 664 diecezjalnych i 688 zakonnych.

Sprawdź także: Agresja wobec księży coraz większa. Doświadcza jej połowa duchownych

Autorzy rocznika poinformowali, że w roku szkolnym 2024/2025 na lekcje religii we wszystkich typach placówek edukacyjnych uczęszczało 75,6 proc uczniów. W roku szkolnym 2023/2024 było 78,6 proc., a w 2022/2023 - 80,3 proc. W przedszkolach uczęszczało 82 proc. dzieci. W szkołach podstawowych – 86,4 proc., w technikach – 54,2 proc. i w liceach – 48,1 proc.

Ile dzieci uczęszcza na religię?

Najwyższy odsetek uczniów uczęszczających na lekcje religii w szkole zanotowano w archidiecezji tarnowskiej (96,1 proc.), przemyskiej (95,8 proc.) i pelplińskiej (94,5 proc.). Najmniejszy – w archidiecezji warszawskiej (53,3 proc.), szczecińsko-kamieńskiej (59,1 proc.) i we wrocławskiej (59,9 proc.).

ISKK zbadał także wiek nauczycieli tego przedmiotu. Najwięcej – 19,5 proc. – jest w przedziale wiekowym 51-55, a najmniej (5,1 proc.) do 30. roku życia. Największy odsetek w tej grupie zawodowej stanowią kobiety świeckie – 47,8 proc. Na drugim miejscu są księża diecezjalni (29,7 proc.). Świeccy mężczyźni to 11,6 proc., siostry zakonne – 7,2 proc., zaś zakonnicy – 3,4 proc.

Policzono także zabytki nieruchome na terenie katolickich parafii wpisane do rejestru zabytków . W 2018 było ich 16 718, zaś w 2024 r. – 24 123. Najwięcej posiadała archidiecezja przemyska (1244) oraz diecezja legnicka (1200) i radomska (1148). Najmniej zaś ma archidiecezja gdańska (157), diecezja ełcka (212) i sosnowiecka (240).

Zbadano także liczbę zabytków nieruchomych na terenie parafii katolickich udostępnionych zwiedzającym. W 2018 r. było ich 16 806, zaś w 2024 r. – 27 232.

Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC im. ks. Witolda Zdaniewicza założyło w 1972 r. Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego (księża pallotyni) jako Zakład Socjologii Religii. ISKK jest najstarszym w Polsce niezależnym ośrodkiem naukowym prowadzącym badania w zakresie religijności, katolicyzmu i jego społecznych kontekstów. Współpracuje m.in. z Głównym Urzędem Statystycznym.