Sekrety powstania i ukryta symbolika. Mija 70 lat od przyjęcia flagi Europy, jednego z najbardziej rozpoznawalnych symboli kontynentu. Dwanaście złotych gwiazd na błękitnym tle jest efektem wieloletnich poszukiwań wspólnego symbolu dla europejskich instytucji. Ostateczny kształt flagi, wybrany w grudniu 1955 roku, wyrósł z różnorodnych inspiracji – od tradycji religijnych po heraldyczne – oraz z licznych projektów, które rywalizowały o miano znaku europejskiej wspólnoty. Wybór flagi – od licznych projektów do jednego symboluW grudniu 1955 roku Rada Europy oficjalnie przyjęła wzór flagi, który dziś kojarzymy z Europą – dwanaście złotych gwiazd na błękitnym tle. Decyzja ta była poprzedzona licznymi propozycjami.Wcześniej rozważano m.in. umieszczenie na fladze słońca, trójkąta, krzyża, litery „E”, a nawet układu gwiazd inspirowanego flagą Stanów Zjednoczonych.Niektóre wizje przewidywały podobny układ gwiazd, ale w innym kolorze czy odwróconej kompozycji.Arsen Heitz – autor zwycięskiego projektu i jego inspiracjeZa twórcę przyjętego wzoru powszechnie uważa się francuskiego grafika Arsena Heitza (1908–1989). Dopiero pod koniec życia ujawnił, że jako głęboko wierzący katolik czerpał inspirację z symboliki maryjnej. Odwołał się do fragmentu z Apokalipsy św. Jana, w którym pojawia się motyw niewiasty „obleczonej w słońce”, z księżycem pod stopami i „koroną z dwunastu gwiazd”. Czytaj także: Chwieje się jeden z filarów Europy. Szefowa PE bije na alarmSymbolika liczby dwanaście – pełnia, harmonia i tradycjaDwunastka obecna na fladze ma jednak szersze znaczenie niż tylko odniesienie religijne. To liczba kojarzona z doskonałością oraz harmonijną pełnią.W kulturze i historii pojawia się w wielu kontekstach:• w liczbie godzin dnia i miesięcy w roku,• w znakach zodiaku,• w gronie dwunastu apostołów,• a także w pierwszym rzymskim Kodeksie Prawa, spisanym na dwunastu tablicach.Dlaczego błękit? Źródła religijne i heraldyczneBłękitne tło flagi również ma bogatą symbolikę. W Starym Testamencie kojarzone jest z Mojżeszem, a w sztuce chrześcijańskiej – szczególnie od średniowiecza – barwa ta stała się kolorem przypisywanym Matce Bożej, symbolizującym czystość i wierność.W heraldyce błękit oznaczał lojalność, rzetelność oraz oddanie – cechy, które miały wyrażać dążenia europejskich wspólnot.Czytaj także: Kto bliżej Europy, a kto się oddala? Lista „faworytów” i „spadkowiczów”Salvador de Madariaga – polityczny patron projektuZnaczącą rolę w przyjęciu projektu Heitza odegrał Salvador de Madariaga (1886–1978), profesor Uniwersytetu Oksfordzkiego, pierwszy prezydent Międzynarodówki Liberalnej, a zarazem zdecydowany przeciwnik generała Franco.Do rodzinnej Hiszpanii powrócił dopiero po śmierci dyktatora. To właśnie Madariaga wspierał i promował koncepcję flagi z dwunastoma gwiazdami.Czytaj także: Skandale, korupcja i miliardy euro. Unijne instytucje w ogniu krytyki Paul Lévy – współautor oficjalnie niewymienionyW gronie twórców europejskiej flagi wymieniany jest także Paul Lévy. Jako dyrektor ds. informacji i prasy w Radzie Europy był przełożonym Heitza i miał wpływ na kształtowanie i dopracowanie ostatecznej wersji projektu.Alternatywne propozycje – inne kolory i symboleW toku prac rozważano liczne wersje flagi. Tło miało przybierać różne kolory: zielony, biały, czerwony lub niebieski. Wśród projektów dominowały motywy gwiazd, ale proponowano też słońce, trójkąt, krzyż czy literę „E”.Jeden z projektów był wręcz lustrzanym odbiciem flagi USA, odmienionym jedynie pod względem kolorów i liczby gwiazd.Czytaj także: Skandal z udziałem Grzegorza Brauna. Wytarł buty flagą UE i ją podpaliłFinalny wybór – prace komisji i ustalenie parametrówW maju 1954 roku powołano specjalną komisję heraldyków, która intensywnie pracowała nad wyłonieniem ostatecznego projektu. Rok później przyjęto nie tylko sam wzór, lecz także szczegółowe parametry techniczne:• proporcje 2:3,• promień gwiazdy równy jednej osiemnastej wysokości flagi,• promień okręgu, na którym rozmieszczono gwiazdy, wynoszący jedną trzecią jej wysokości.Uchwałę o przyjęciu flagi Rada Europy podjęła jednomyślnie 8 grudnia 1955 roku w Paryżu.Flaga Europy w Unii – od Rady Europy do Wspólnoty EuropejskiejTen sam, precyzyjnie opisany symbolicznie i geometrycznie projekt stał się w 1986 roku oficjalną flagą Wspólnoty Europejskiej, a następnie pozostał symbolem dzisiejszej Unii Europejskiej.Czytaj także: Budżet UE. Von der Leyen reaguje na krytykę europarlamentu