Laureat literackiej Nagrody Nobla zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey w Szwajcarii. Był powieściopisarzem, nowelistą, dziennikarzem i publicystą. Autorem takich dzieł jak „Quo Vadis”, „Krzyżacy”, Trylogia, czy „W pustyni i w puszczy”. Pierwszy polski laureat literackiej Nagrody Nobla zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey w Szwajcarii. Sienkiewicz pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej herbu Oszyk, wywodzącej się po mieczu z Tatarów osiadłych na Litwie. Miał cztery siostry i brata. Rodzina przenosiła się kolejno do Grotek, Wygnanowa, Potkanny koło Przytyka, Grabowców i Wężyczyna, aby od 1861 roku osiąść na stałe w Warszawie. <br /><br />W 1864 roku zdobył pierwszą nagrodę za szkolne wypracowanie „Mowa Żółkiewskiego do wojska pod Cecorą". Trudne położenie finansowe rodziny sprawiło, że wcześnie musiał na siebie zarabiać między innymi jako guwerner. Pierwsze proby literackie zaczął podejmować na studiach. W 1867 roku „Tygodnik Ilustrowany" nie przyjął do druku jego wierszowanej „Sielanki młodości". Młody autor przerzucił się na prozę. Napisał wówczas swoją pierwszą, nie zachowaną powieść „Ofiara". <div class="facebook-paragraph"><div><span class="wiecej">#wieszwiecej | </span><span>Polub nas</span></div><iframe src="https://www.facebook.com/plugins/like.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Ftvp.info&width=450&layout=standard&action=like&show_faces=false&share=false&height=35&appId=825992797416546" height="27" scrolling="no" frameborder="0" allowTransparency="true" ></iframe></div><b>„Roześmialiśmy się serdecznie” </b><br /><br />„Wątły, chorowity, w audytorium rzadko widzialny, w życiu studenckim nie przyjmujący żadnego udziału, przed egzaminami mocno zakłopotany i na uboczu trzymający się, zwracał na siebie tak słabą uwagę kolegów, że gdy po skończeniu uniwersytetu Kotarbiński upewniał nas kilku, iż Sienkiewicz napisał piękną powieść >>Na marne<<, roześmieliśmy się serdecznie i zapisali tę wiadomość na rachunek złudzeń powiatowej sympatii jednego Podlasiaka do drugiego” – tak wspominał go Aleksander Świętochowski, który wraz z Bolesławem Prusem był jego przyszłym literacki rywalem. <br /><br />Pod wpływem otoczenia w Szkole Głównej Sienkiewicz zbliżył się z początku do ruchu pozytywistycznego. W 1869 roku debiutował jako dziennikarz recenzją sztuki teatralnej w „Przeglądzie Tygodniowym”. W 1873 roku podjął współpracę z konserwatywną „Gazetą Polską”. Jego przenikliwe felietony ukazywały się w cyklach: „Bez tytułu” (1873) i „Chwila obecna” (1875) pod pseudonimem Litwos. Podobnie podpisywał cykl „Sprawy bieżące” (1874–1875) w dwutygodniku „Niwa” (1874–1878), gdzie jako współwłaściciel redakcji prowadził dział literacki.<b>Nieudana miłość i podróż do Ameryki</b> <br /><br />Przyjaźnił się z cyganerią artystyczną – wraz z Adamem Chmielowskim i Stanisławem Witkiewiczem był stałym gościem salonu aktorki Heleny Modrzejewskiej. To właśnie tam poznał miłość swego życia Marię Kellerównę. Rodzice dziewczyny dowiedziawszy się o licznych długach Sienkiewicza brutalnie zerwali zaręczyny. Młody pisarz wyleczył się z nieszczęśliwej miłości właśnie dzięki pomysłowi jaki pojawił się na salonach aktorki. „W pani Helenie kochało się zresztą pół Warszawy. Młody literat miał to szczęście – a takich nie było zbyt wielu – że należał do grona stałych bywalców jej artystycznego salonu. I tam właśnie padł projekt wyjazdu za ocean. Podróż do Ameryki – pierwsze ziszczenie marzeń o robinsonadach – wywarła niewątpliwie ogromny wpływ na twórczość i na okrzepnięcie osobowości pisarza” – pisała Maria Korniłowiczówna w książce „Sienkiewicz”. <br /><br />W latach 1876–1878 Sienkiewicz przebywał jako korespondent "Gazety Polskiej" w Ameryce Północnej. Wraz z Heleną Modrzejewską i jej przyjaciółmi próbował stworzyć w Kalifornii rolniczą komunę. Pomysł upadł a Sienkiewicz zasłynął z relacji z dalekich podróży spisanych w „Listach z podróży do Ameryki” oraz „Listach z Afryki”. Sienkiewicz niemal całe życie spędził na wędrówkach. W 1876 roku wyjechał przez Anglię do Ameryki Północnej. W 1878 roku wrócił do Europy. Zatrzymał się w Londynie, po czym przez rok przebywał w Paryżu. Odwiedził też Włochy. W 1881 roku ożenił się z Marysią Szetkiewiczówną, która zmarła po czterech latach małżeństwa na gruźlicę. Z tego związku miał dwoje dzieci. Twórczość literacką rozpoczął Sienkiewicz nowelami – napisał ich ponad czterdzieści. Posługiwał się różnymi formami: humoreską, gawędą, obrazkiem obyczajowym, pamiętnikiem. Do najważniejszych należą „Janko Muzykant”, „Za chlebem”, „Orso”, „Sachem”, czy „Latarnik”.<b>15 tysięcy rubli od Michała Wołodyjowskiego</b> <br /><br />Największą popularność przyniosła pisarzowi jego twórczość powieściowa, zwłaszcza proza historyczna. Manifestem niezłomnego patriotyzmu uznana została Trylogia. W „Słowie” w latach 1883–1886 pisarz opublikował w odcinkach „Ogniem i mieczem”, „Potop” i „Pana Wołodyjowskiego”. W tym czasie pisarz borykał się z wyniszczającą chorobą ukochanej żony. Owdowiały pisarz udał się w podróż do Konstantynopola (przez Bukareszt i Warnę), z której pisał korespondencje. <br /><br />Po powrocie do Warszawy wydał ostatnią część cyklu „Pan Wołodyjowski”. Trylogia sprawiła, że niektórzy dopatrywali się w Sienkiewiczu duchowego wodza narodu. Sienkiewicz dostał od nieznanego wielbiciela podpisanego Michał Wołodyjowski pokaźną sumę 15 tysięcy rubli. Całą kwotę przeznaczył na fundusz imienia Marii Sienkiewiczowej dla artystów zagrożonych gruźlicą. W 1900 roku z okazji jubileuszu 25-lecia pracy pisarskiej otrzymał w darze narodowym posiadłość ziemską Oblęgorek pod Kielcami – dziś mieści się tam jego muzeum. Kolejne powieści napisane przez Sienkiewicza to m.in. „Bez dogmatu”, czy „Rodzina Połanieckich”. <br /><br />W tym czasie po raz drugi ożenił się z Marią Romanowską, ale małżeństwo to zostało szybko unieważnione. W 1904 roku 58-letni Sienkiewicz ożenił się z 42-letnią Marią Babską, którą nazywał Markiem. Pisarz poślubił swoją cioteczną siostrzenicę, od dawna w nim zakochaną. Ślub był cichy, tylko w gronie najbliższych. Mogło do tego dojść piętnaście lat wcześniej, gdy panna Maria oświadczyła się wujowi i została przyjęta. Zaręczyny jednak zerwano, prawdopodobnie nie bez udziału szwagierki, Jadwigi „Dzini” Janczewskiej, siostry pierwszej żony pisarza, która zajmowała się wychowaniem jego dzieci. Państwo Sienkiewiczowie zeszli się jednak ponownie, żeby przeżyć wspólnie dwanaście szczęśliwych lat, aż do śmierci pisarza.<b>„Tak jest! Przyznano!” </b><br /><br />„Wiem, że Cię język nie świerzbi i że nie jesteś paplą, można Ci tajemnicę, na której wielce zależy, powierzyć. Chodzi jednak o to, żebyś się nie wygadał przez dyskrecję lub nie porzucił tak tego listu, by mógł wpaść w niepowołane ręce. Otóż moje wyjazdy z Warszawy, powroty i znów wyjazdy objaśniają się potrzebą załatwienia rozmaitych publicznych i prywatnych interesów przed dłuższą podróżą, bo aż do Sztokholmu. Tak jest! Przyznano!… Około siedemdziesięciu tysięcy rubli dziwnie Oblęgorkowi pomoże, a zwycięstwo literatury polskiej w szrankach, w których występuje cały świat, to radość po prostu powszechna i rzecz ze wszystkich najważniejsza” – tak w listopadzie 1905 roku Sienkiewicz pisał do swojego syna. <br /><br />Choć niewątpliwie najgłośniejszym sukcesem pisarskim Henryka Sienkiewicza stała się powieść historyczna „Quo Vadis” nagrodę otrzymał za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu" i „rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie w ducha narodu". Pisarz zmarł nie ukończywszy pracy nad swym ostatnim dziełem – powieścią z epoki napoleońskiej „Legiony". W 1924 roku, w wolnej Polsce, prochy pisarza uroczyście sprowadzono z Vevey do kraju. W drodze przez kraje Szwajcarii, Austrii, Czech składały mu hołd tłumy czytelników: reprezentanci rozmaitych narodowości, miejscowych władz, ugrupowań politycznych, szczególnie tych postępowych. Trumnę w sarkofagu złożono w Warszawie w podziemiach katedry św. Jana tuż obok prezydenta Gabriela Narutowicza. W czasie powstania warszawskiego Niemcy wysadzili katedrę; po wojnie sarkofag i katedrę odnowiono.